Controlerend, Longlist

Spoorloos: Sporen van een Spermabank’

KRO-NCRV via NPO Start
Annemieke Ruggenberg
Camera

Voor de 4-delige documentaireserie gingen de makers in gesprek met zaaddonoren, donorkinderen en oud-medewerkers van de spermabank van ziekenhuis Rijnstate in Arnhem. Gebleken was dat via deze grote spermabank bij meer donoren meer dan 25 kinderen per donor waren verwekt. De journalisten wilden laten zien welke invloed dit heeft op het leven van de donoren en stuitten daarbij op meer misstanden.

Zo ontdekken ze dat het zaad van een man die voor IVF-behandelingen naar het Rijnstate kwam, is gebruikt als donorzaad, zonder dat hij dat wist. Hij heeft een kind bij een vrouw die hij niet kent en is bang dat er nog meer kinderen van hem zijn. Het ziekenhuis zegt geen verklaring te hebben voor de fout en zijn dossier is onvindbaar. Verder brachten de makers aan het licht dat een arts zijn eigen zaad heeft gebruikt voor inseminatie. En gaven twee ex-medewerkers aan dat de richtlijn over het maximaal aantal kinderen per donor op de werkvloer niet serieus werd genomen, terwijl het wel in de brochure stond die de donoren ontvingen.

De journalisten voerden ruim zeventig gesprekken en kregen inzage in medische dossiers en e-mails. Het kostte geruime tijd om het vertrouwen van betrokkenen te winnen. Vanwege de gevoelige materie is er veel gesproken over de mate van herkenbaarheid/herleidbaarheid. De reacties van instanties zoals het ziekenhuis en de inspectie waren vooral zakelijk en staan in groot contrast met het gevoel van de individuen die met de feiten moeten leven.

Gerelateerde artikelen

Hoe kan het dat glyfosaat, ondanks zorgen bij wetenschappers over de mogelijke gezondheidsrisico’s, toch weer werd toegelaten?
Veel boeren zeggen niet zonder glyfosaat te kunnen. Het bestrijdingsmiddel is zeer effectief en daarom ook de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld. Maar hoe veilig is glyfosaat? Wetenschappers die in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie het bestrijdingsmiddel onderzochten, concludeerden dat het waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen is. Toch is het gebruik onlangs weer voor tien jaar toegestaan door de Europese en nationale pesticideautoriteiten.

Huisartsenketen Co-Med wilde zoveel mogelijk omzet genereren en nieuwe praktijken verwerven. De zorg voor patiënten was van ondergeschikt belang. Uit dit onderzoek van NRC blijkt onder meer dat zorgdeclaraties werden opgehoogd, medewerkers onder druk gezet, winstcijfers opgeblazen, en contracten met terugwerkende kracht werden aangepast. De bedrijfstop gebruikte premiegeld – bedoeld voor patiëntenzorg – voor excessieve privé-uitgaven en kocht er nieuwe praktijken van. Dat bleek een piramidespel: de gegarandeerde inkomstenstroom van nieuwe huisartsenpraktijken was nodig om verder te groeien

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk