Wet open overheid voor journalisten
Op grond van de Wet open overheid (Woo) heeft iedereen het recht om een informatieverzoek in te dienen bij alle Nederlandse overheden. Dat noemen we een Woo-verzoek.
“We vieren de eerste verjaardag van een kindje dat nog steeds in de couveuse ligt.” Aldus vanmorgen Serv Wiemers, lid van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI), tijdens een webinar ‘1 jaar Wet open overheid’.
De manier waarop het ministerie van Volksgezondheid (VWS) openbaarheidsverzoeken over corona afhandelt, belemmert de controlerende functie van de journalistiek en brengt de toegang tot overheidsinformatie in het gedrang.
Bijna de helft van de gemeenten, provincies en waterschappen werpt onnodige drempels op bij de toegang tot overheidsinformatie. Zo is het bij deze lagere overheden niet mogelijk een Woo-verzoek digitaal in te dienen, of alleen na een vragenlijst in te vullen of in te loggen met DigiD. Dat is in strijd met de Wet open overheid (Woo). De Woo verving op 1 mei vorig jaar de Wet openbaarheid van bestuur en moest zorgen voor betere toegang tot overheidsinformatie.
De nieuwe Wet open overheid, die regelt welke overheidsdocumenten openbaar gemaakt moeten worden, had moeten leiden tot een vlottere verstrekking van documenten, maar daar komt nog niets van terecht. In 2021 was de gemiddelde doorlooptijd van een verzoek tot openbaarmaking 161 dagen, sinds de invoering van de Woo is dat 162 dagen. En dat terwijl de de wettelijke termijn is verlaagd van 56 naar 42 dagen.
Dit blijkt uit Matglas, een onderzoeksrapport van de Open State Foundation en het Instituut Maatschappelijke Innovatie.
De overheid moet alle werkgerelateerde chatberichten van politici en topambtenaren opslaan in een beheersysteem. Dat zegt het Advies College Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) in zijn eerste advies aan het kabinet. “Kan dit weg? Nee”, is de veelzeggende titel van het advies.
De eerste ervaringen van journalisten met de nieuwe Wet open overheid (kortweg Woo) zijn wisselend, zo bleek op de VVOJ-conferentie in Leiden tijdens een paneldiscussie over de Woo. Sommige aspecten van de wet worden voorzichtig positief gewaardeerd, maar er werd ook gewaarschuwd voor een nieuwe weigeringsgrond die door ministeries breed wordt ingeroepen.
Woo-verzoek indienen? Gebruik de Woo-generator!
Op 12 november 2020 lanceerde de VVOJ een generator waarmee je in drie stappen een Woo-verzoek kan genereren. De generator geeft informatie, laat zien wat de mogelijkheden zijn en zorgt ervoor dat je niks van wat belangrijk is vergeet.
