De VVOJ-plannen voor 2017 (en daarna)

Wat gaat de VVOJ doen in 2017 en wat zijn de plannen voor de komende jaren? Een greep uit de Beleidsvisie 2017-2019.

Op 26 februari is het precies vijftien jaar geleden dat, bij notariskantoor Blekemolen in Amsterdam, de oprichtingsstatuten werden ondertekend van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten, een jubileum waar de VVOJ later dit jaar bij zal stilstaan.

In die vijftien jaar is veel veranderd en daar waar het werkveld beweegt, beweegt de VVOJ mee. Kerndoelstelling blijft de bevordering van kritische en diepgravende journalistiek, onderzoeksjournalistiek in het bijzonder. De VVOJ stimuleert nieuwe ontwikkelingen op het vlak van (digitale) onderzoekstechnieken en storytelling; we stimuleren ook nadrukkelijk de inhoudelijke discussie over het vak. Daarbij vragen we aandacht voor ontwikkelingen die onderzoeksjournalistiek bedreigen: gebrek aan financiële middelen, juridische en politieke druk.

Het meest waardevolle waarover de journalistiek beschikt, is geloofwaardigheid. Maar juist die ligt in toenemende mate onder vuur. Wereldwijd betwist een groeiende groep burgers de onafhankelijkheid van journalisten ten opzichte van machthebbers, of van gevestigde belangen. Parallel hieraan groeit de invloed van niet-journalistieke kanalen op de nieuwsconsumptie en daarmee de invloed van onzin- en nepnieuws.

Onderzoeksjournalistiek levert een belangrijk tegengif tegen het brouwsel van onzin, leugens en wantrouwen dat de democratische samenleving bedreigt. Dat vraagt wel langdurige inzet van toegewijde en capabele journalisten. De VVOJ biedt collega’s een platform waar zij die capaciteiten verder kunnen ontwikkelen en overdragen aan collega’s, en waar ze inspiratie kunnen opdoen.

Te midden van vele sombere scenario’s over de toekomst van de journalistiek heeft de onderzoeksjournalistiek de wind mee. Het is belangrijk dit momentum aan te grijpen. Ook dit jaar gaat het er weer om de onderzoeksjournalistiek verder te verbeteren, nieuwe technieken te verspreiden, over grenzen heen te kijken en nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan.

De voornemens van de VVOJ zijn samengebracht in de Beleidsvisie 2017-2019, die is voorgelegd aan de Algemene Vergadering tijdens de Conferentie Onderzoeksjournalistiek 2016, eind november in het Vlaamse Leuven. Hieronder een overzicht van de belangrijkste punten uit deze visie.

Conferentie Onderzoeksjournalistiek: internationale focus

De VVOJ Conferentie Onderzoeksjournalistiek is met afstand het grootste evenement van de vereniging. Het programma van deze tweedaagse trainingsconferentie wordt samengesteld door het bestuur en een werkgroep van vrijwilligers. Belangstellenden voor de werkgroep kunnen zich melden met een e-mail naar het VVOJ-bureau. Het bestuur zal ook actief leden werven.

Dit jaar wil de VVOJ nieuwe onderzoeksjournalistieke projecten initiëren door tijdens de conferentie internationale onderzoeksjournalisten bij elkaar te brengen voor werksessies rondom vooraf bepaalde thema’s. Ook de komende jaren blijven we op de conferenties structureel aandacht vragen voor internationale samenwerking. In het verlengde hiervan wil de VVOJ in 2021 opnieuw de Global Investigative Journalism Conference organiseren.

De Loep en het Jaarboek naar het voorjaar

De VVOJ onderscheidt jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen met De Loep. Een selectie van dit werk wordt samengebracht in het VVOJ Jaarboek Onderzoeksjournalistiek.

Tot nu toe werden de prijs en de presentatie van het boek geïntegreerd in de conferentie, maar met ingang van dit jaar laten we dat los. De Loep en het Jaarboek krijgen een eigen evenement, voor het eerst in het vroege voorjaar van 2018.

Tijdens deze avond worden dan de prijzen over 2017 uitgereikt en wordt het Jaarboek 2017 gepresenteerd.
VVOJ-Leden die willen meedenken over de invulling van het nieuwe evenement: graag! Stuur een mailtje naar het VVOJ-bureau.

Het VVOJ-bestuur overlegt met de Loepjury over een andere categorieënindeling van de prijs. De werving van inzendingen begint daarom dit jaar pas in april, als ook het Loepreglement is aangepast. De eerste editie van de prijs-nieuwe-stijl wordt een overbruggingseditie. Hiervoor komen producties in aanmerking die zijn gepubliceerd of uitgezonden na 31 maart 2016 en vóór 1 januari 2018.

Meer trainings(mid)dagen

De jaarlijkse VVOJ Trainingsdag Lokale en Regionale Onderzoeksjournalistiek is dit jaar op 8 april, zoals gebruikelijk op de Uithof in Utrecht. In het programma ligt de nadruk op de hernieuwde aandacht voor onderzoeksjournalistiek in de regio. Verschillende media investeren erin, omdat zij onderkennen dat diepgravende journalistiek en een eigen onderzoeksagenda onderscheidend werken.

In de toekomst wil de VVOJ door het jaar heen extra trainingsmiddagen lokale en regionale onderzoeksjournalistiek opzetten: in Noord-, Zuid- Oost- en West-Nederland en in Oost- en West-Vlaanderen. Ook verkennen we de mogelijkheden voor een netwerk waarin lokale en regionale onderzoeksjournalisten kunnen samenwerken aan verhalen die het plaatsgebonden perspectief overstijgen.

Ook voor jonge (aankomende) collega’s organiseert de VVOJ  speciale trainingsdagen, de VVOJ Jongerendag, in samenwerking met vernieuwende journalistieke organisaties zoals De Correspodent en LocalFocus. De VVOJ-werkgroep Jongeren wil het aantal dagen uitbreiden van één naar twee per jaar.

Samenwerking met nieuwe partners

In 2016 is de VVOJ nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan met journalistieke en andere verwante organisaties. Zo zijn we expertisepartner voor de journalistieke freelancersorganisatie De Coöperatie en de Vlaams-Nederlandse Journalistenbeurs. We werken ook samen met het Vlaams-Nederlandse Huis deBuren en Fonds Pascal Decroos in een reeks Mediacafés in Gent en Amsterdam. En naast de kleinschalige VVOJ-caféavonden loopt nu een reeks Onderzoeksjournalistiek voor een breder publiek in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Eerstkomende editie: vrijdag 10 maart, over Publeaks, klokkenluiders en de ethische vragen daaromheen.

Ook de banden met journalistieke opleidingen worden aangehaald. Sinds dit jaar werkt de VVOJ samen met de nieuwe Nederlandse post-hbo-opleiding Internationale Research Journalistiek (IRJ). We leveren ook een bijdrage aan het afstudeertraject en de cursus onderzoeksjournalistiek van de opleiding journalistiek aan de Christelijke Hogeschool Ede. En dit voorjaar loopt een masterstudent Media Studies van de Erasmus Universiteit Rotterdam stage bij de VVOJ in het kader van zijn afstudeeronderzoek.

Ruimer aanbod cursussen en trainingen

De VVOJ wil een doorlopend aanbod creëren voor leden en niet-leden die zich willen laten bijscholen in nieuwe onderzoeks- en datatechnieken, programmeren, storytelling en meer. We blijven ook inspelen op specifieke behoeften. Dit jaar ontwikkelen we bijvoorbeeld een korte cursus voor leden van de Nederlandse Vereniging voor Land- en Tuinbouwjournalistiek. Verder onderzoeken we de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een VVOJ Handboek Onderzoeksjournalistiek.

Binding met leden versterken

Na de bestuurscrisis van 2014 is de aandacht van het nieuwe bestuur sterk gericht geweest op versterking van de organisatie en minder op de ondersteuning van vrijwilligers. Het bestuur wil deze banden nu weer aantrekken, zowel met de vaste werkgroepen als met nieuwe leden die zich als vrijwilliger hebben gemeld. Ook wordt onderzocht hoe de VVOJ specifiek een meerwaarde kan leveren voor de gevorderde onderzoeksjournalisten onder haar leden. Een ander speerpunt voor de komende maanden is de VVOJ meer bekendheid te geven in Vlaanderen.

De volledige Beleidsvisie 2017-2019 kun je hier downloaden:

[wpdm_package id=’35481′]