Argos, VPRO, De Ochtenden, 21 juni 2002, Radio 1
Door Huub Jaspers en Gerard Legebeke
Vlak voor het vertrek van Nederlandse troepen naar Macedonië laat Argos zien dat de toestand daar minder stabiel is dan het lijkt. Eén van de oorzaken is de merkwaardige rol van de Verenigde Staten. Fragmenten uit de uitzending.
Aankondiging door VPRO-presentator:
Volgende week neemt Nederland de leiding over van de NAVO-missie in Macedonië. U hoorde of zag het al in het nieuws, onze Argos-redactie heeft geheime rapporten op de kop getikt. Rapporten die zijn opgesteld door inlichtingendiensten van Europese NAVO-landen. Ze geven aan dat de situatie in Macedonië minder stabiel is dan op het eerste oog lijkt. Luistert u naar Argos.
(…)
Defensiedeskundige Rob de Wijk van Instituut Clingendael:
‘Het is eigenlijk wel onthullend wat hierin staat, hoe er toch een behoorlijke verwevenheid is, goede vormen van samenwerking, tussen die rebellen in Macedonië en de Amerikanen. Wat je hier ziet is feitelijk een aanklacht tegen de Amerikanen.’
(…)
De Wijk:
‘Het eerste rapport bevat allemaal schema’s met namen en verbindingen die er zijn tussen verschillende onderdelen van het UCK, het Kosovo Bevrijdingsleger. (…) Een ander rapport is een lijst met namen en contactpersonen van het UCK Macedonië. (…) Het derde rapport is een rapport vol met opgevangen berichten, afgeluisterd telefoonverkeer bijvoorbeeld, in Macedonië. Dat heeft dan weer betrekking op de veiligheidssituatie in Macedonië in het algemeen.’
Huub Jaspers (Argos):
‘Wat is uw indruk van de kwaliteit van de rapporten? Zitten daar veel feiten en analysecapaciteit achter?’
De Wijk:
‘Dat kan niet anders. Dit kan alleen maar gemaakt zijn door iemand die behoorlijk goed op de hoogte is van de onderlinge relatie van mensen. (…) Daarvoor moet je ter plekke zijn met je inlichtingendienst.’
(…)
De Wijk:
‘Het begint er mee dat er berichten zijn onderschept, die worden dan geciteerd in dit rapport, waar Macedonische rebellen zeggen: ‘We zijn bang dat we worden afgeluisterd’. Vervolgens zie je dan een conversatie over hoe je de gevolgen van afluisteren kunt omzeilen door computers te gebruiken en het internet op te gaan.’
Jaspers:
‘Wat hierin staat, in die afgeluisterde communicatie, is dat men bang is dat men afgeluisterd wordt, de Albanese rebellen, door de Russen. Die zouden dit vervolgens kunnen doorspelen aan de Macedoniërs. En dan is heel opvallend dat de Amerikanen de rebellen gewezen hebben op deze mogelijkheid te communiceren via internet.’
De Wijk:
‘Ja, sterker nog: ze vonden het ook, blijkt uit deze conversatie, niet erg om door de Amerikanen te worden afgeluisterd. Dat betekent dus dat er een directe relatie is tussen die rebellen en de Amerikanen. Dat kán dus niet anders. En vervolgens zie je een paar berichten verder dat er computers geleverd zijn, waarbij ook de interpretatie zo is, van de inlichtingendienst zélf, dat de computers wel eens door Amerika zouden kunnen zijn geleverd. En ik denk dat dat ook zo is.’
(…)
De Wijk:
‘Er zijn inderdaad, volgens dit rapport, 17 Amerikaanse militairen mee geëvacueerd met die groep van enkele honderden rebellen. Dat is natuurlijk op zich opmerkelijk. Dat betekent namelijk ook dat de Amerikanen feitelijk partij hebben gekozen voor die rebellen (…). Dat leidt natuurlijk tot een situatie waarbij de NAVO ook zijn onpartijdigheid kan verliezen en dat is zéér ernstig. Als dit soort dingen bekend worden, dan zou het hele vredesproces natuurlijk onderuit worden gehaald. (…).’
Jaspers:
‘Dat men bang was voor politieke consequenties dat blijkt ook uit dit rapport zelf?’
De Wijk:
‘Wat we hier dus zien is dat er gevreesd werd, dat wanneer dit soort dingen bekend zouden worden, dat dit grote gevolgen zou kunnen hebben voor de publieke opinie. Er moest dus beleid worden gemaakt. Er werd ook aanbevolen om onmiddellijk een informatiestrategie te bepalen naar de eigen bevolking toe. (…) Daarbij komt nog, dat nu ook bekend is geworden met dit rapport, dat het merendeel van de wapens (…) van Amerikaanse makelij zijn.’
(…)
De Wijk:
‘De Amerikanen zijn gewoon bezig om actief de machtsbalans in zo’n gebied te veranderen, om ervoor te zorgen dat een van beide partijen wint. Zo simpel is dat.’
Jaspers:
‘En hebben de andere NAVO-landen, die samen met de Amerikanen optreden in Macedonië, daar geen problemen mee?’
De Wijk:
‘Nou, sommige landen wel. Ik denk dat een land als Nederland daar erg grote problemen mee heeft. En landen als Duitsland, Frankrijk hebben daar ook grote problemen mee.’
Jaspers:
‘En is dit rapport een teken dat het land, waar deze inlichtingendienst voor werkt, er problemen mee heeft?’
De Wijk:
‘Dat lijkt me wel. Er wordt namelijk gewaarschuwd voor de effecten van wat de Amerikanen daar hebben gedaan.’
Beluister de uitzendingen op de website van Argos hier.
