Kenniscentrum

Het is als een scenario schrijven

De onderzoeksploeg van Dagblad van het Noorden bestaat nu een jaar. Toen we begonnen hebben we van de hoofdredactie twee jaar gekregen om ons te bewijzen. Inmiddels zijn er vier verslaggevers van de regionale krant voor vrijgemaakt. Heeft onderzoeksverslaggeving bij onze krant bestaansrecht? Chef nieuwsdienst Jan Rozendaal doet op deze plek tweewekelijks verslag van de ontwikkelingen. Hij hoopt op actieve lezers, die willen meedenken. Aflevering 18.

door Jan Rozendaal

We hebben Luuk Sengers twee dagen in Groningen op bezoek gehad. Dat is zo mooi als nieuwe activiteiten, zoals onze onderzoeksverslaggeving, aanstekelijk werken. Dan blijkt de hoofdredactie nog een potje te kunnen vinden om te investeren in onze verslaggevers. En Luuk, één van de mensen die aan de wieg van de VVOJ heeft gestaan, het fijn vindt om helemaal naar Groningen te komen.

Luuk geeft over de hele wereld trainingen over Storybased Inquiry, een methode die hij samen met Mark Lee Hunter ontwikkelde in opdracht van Unesco. Bezoekers van de VVOJ-congressen kunnen hem de afgelopen jaren bijna niet hebben gemist. Wij waren daar ook. Toch vonden we het nodig om Luuk naar Groningen te halen.

Eerst even kort Storybased Inquiry. Het ‘geheim op een A4tje’ begint met het formuleren van een hypothese. Om een vaag plan te gieten in een verhaal met mensen en de gevolgen van hun handelen. Projectmatig worden vervolgens alle stappen in je verhaal gezet.

Wie hebben er een rol gespeeld? Wat hebben ze gedaan? Wie waren getuige? Welke andere bronnen zijn er? Brieven, verslagen, onderzoeken? En, wat heb ik nodig om het verhaal te vertellen? Hoe bouw je de spanning op? Wat zijn eventuele klifhangers? Nou ja, wil je meer weten dan is dat natuurlijk te vinden op www.storybasedinquiry.com

Hoe hebben wij het gedaan? Om er van onze kant zoveel mogelijk uit te halen zijn alle collega’s van Dagblad van het Noorden uitgenodigd om een onderzoeksvoorstel te doen. Met als uitdaging dat de beste voorstellen door – of beter mét – Luuk Sengers zouden worden besproken.

Ik ben al onze editiekantoren langs geweest om uit te leggen wat en hoe we het precies doen met onze onderzoeken en een ieder uitgenodigd om voorstellen in te dienen. Daarbij ook tijd, energie en deskundigheid van onze onderzoeksverslaggevers aangeboden.

Uiteindelijk hebben we in totaal met zo’n vijftien collega’s – vaak in duo’s – ruim tien verhalen besproken. Volgens de methode van Sengers. Het is eigenlijk een scenario schrijven van het onderzoek dat je nog moet uitvoeren. Het helpt focussen op dingen die je echt te weten moet komen. Mensen die je moet spreken. Rapporten die je moet scoren. Het kost een paar uur, daarna scheelt veel uren doelloos graven.

Maar jullie werkten toch met formulieren? Volgers zullen zich die vraag stellen. Dat klopt. Daarin wordt ook om een hypothese (of kop) gevraagd, een korte samenvatting en nog een paar zaken (zie aflevering 15). Maar de methode van Sengers gaat veel verder. Vraagt – vooraf – veel meer denkwerk. Als het het goed lukt dan heb je het verhaal eigenlijk al helemaal in de steigers staan en gaat het hoofdzakelijk nog om de bewijsvoering.

Hoe gaan wíj nu verder?
De ingediende onderzoeksideeën worden verder uitgewerkt. We bespreken ze in duo’s en hebben ons opgelegd om voortaan bij elk onderzoeksproject de Sengers-methode te gebruiken.

Ook al zijn wij nog niet zo geoefend in de methode, je merkt dat je soms na anderhalf of twee uur praten opeens weer een heel nieuwe bron aanboort. Dan verrassen we onszelf door op een ander spoor te stuiten. En de verslaggever(s) handvatten te geven om aan de slag te gaan. Het bezoek van Luuk kortom, heeft ons een nieuwe impuls gegeven.

De volgende aflevering wordt verwacht in september

Jan Rozendaal verwelkomt reacties op zijn verhaal. Reageren kan onderaan elk verslag, mits je ingelogd bent.

Je kunt Jan Rozendaal ook volgen op LinkedIn en Twitter, of persoonlijk mailen.

Lees de eerdere afleveringen in deze serie hier.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk