De Loep, Longlist

De ongewenste invloed van China

Follow the Money, RTL Nieuws en De Tijd.
Mira Sys, Dorine Booij, Siem Eikelenboom, Annebelle de Bruijn, Heleen Emanuel, Koen de Regt, Roland Strijker, Lars Bové
Schermafbeelding 2022-01-13 om 13.32.00

Onder leiding van Follow the Money publiceerden in totaal elf (onderzoeks)redacties uit zeven Europese landen onder de noemer China Science Investigation meerdere artikelen en uitzendingen. In Nederland waren dat RTL Nieuws en FTM, in Vlaanderen De Tijd. Het onderzoek gaat over kennisveiligheid in verschillende Europese landen.

Het onderzoek begon met de simpele vraag: waarom studeren er zoveel Chinese studenten aan Europese universiteiten?

Vrijwel alle Nederlandse en Belgische universiteiten werken samen met Chinese universiteiten die gelinkt zijn aan het leger. Het collectief heeft een database gemaakt van bijna 3000 onderzoeken waaruit dit blijkt. Die publicaties bevatten gevoelige wetenschappelijke kennis op defensie en veiligheidsgebied, zoals wapentechnologie, onbemande voertuigen (drones) en hypersone raketten.

De journalisten bestudeerden de onderzoeken, spraken deskundigen en verwierven informatie via Wob-verzoeken. Zij zetten ze een samenwerkingsverband op met tal van andere Europese journalistieke partners. 

Het blijkt dat er veel studenten van Chinese militaire universiteiten studeren aan buitenlandse universiteiten en zo kennis opdoen die het Chinese leger nog niet heeft.

In tien jaar tijd hebben 93 Chinese militaire wetenschappers een betaalde aanstelling gehad bij een Nederlandse universiteit.

De MIVD en meerdere experts noemen deze bevindingen zorgelijk omdat Nederlandse kennis op deze wijze terecht komt bij het Chinese leger.

Als gevolg van de publicaties zijn onder andere de richtlijnen op universiteiten verscherpt.

Gerelateerde artikelen

Het verbouwen van soja in Brazilië en het vervoer ervan naar Europa leveren immense problemen op. Ine Renson maakte hierover een artikelenreeks voor De Standaard die de titel  ‘conflictsoja’ meekreeg. Onze vlees- en zuivelindustrie draaien op soja, de boon die is uitgegroeid tot hét krachtvoer om varkens, kippen en koeien snel te doen groeien. Internationale sojahandelaars zoals Cargill en Bunge, de voedingsindustrie en onze supermarkten beweren dat ze verantwoorde soja gebruiken. Dat blijkt niet zo te zijn. Ondoorzichtige aanvoerketens en fraude met eigendomstitels verhullen de werkelijke afkomst van de soja die we invoeren. De reeks verhalen volgt de sojaroute van de plantages in de Amazone en de Cerrado tot op onze keukentafel.

Het opsporingssysteem dat studiebeurzenverstrekker DUO hanteert rammelt en wijst als gevolg uitzonderlijk veel studenten met een migratieachtergrond aan als fraudeur, blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Investico, het Hoger Onderwijs Persbureau en NOSop3. De risicoindicatoren waarmee het algoritme is gevoed zijn niet wetenschappelijk onderbouwd en de controleurs die huisbezoeken afleggen om vast te stellen of een student met een uitwonendenbeurs op het opgegeven adres woont, zijn vaak bevooroordeeld. De minister van Onderwijs heeft het opsporingssysteem na publicatie van het onderzoek onmiddellijk stilgelegd en heeft inmiddels zijn excuses aangeboden voor de indirecte discriminatie.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk