De Loep, Longlist

Gooien met grond: de verdozing van Nederland

Investico / De Groene Amsterdammer
Bijou van der Borst, Karlijn Saris, Romy van Dijk, Coen Ramaer en Janna Nieuwenhuijzen
Redactie

Ondanks beloftes van het Rijk en de provincies om verdozing tegen te gaan, komen er tot eind 2023 minstens 64 distributiecentra bij. Ook worden de pakhuizen steeds groter. Ze zijn gemiddeld zo’n 48.000 vierkante meter, anderhalf keer zo groot als ze nu zijn. In meer dan de helft van de gevallen komen de distributiecentra op plekken die nog groen zijn, zoals weilanden.

Vijf jonge journalisten laten in een reis door Nederland de verschillende belangen zien van ontwikkelaars, wethouders, gedeputeerden, lobby-verenigingen, wetenschappers en protesterende bewoners. Terwijl de rijksoverheid al sinds 2019 beweert de verdozing van Nederland te willen aanpakken, is er nauwelijks regulering. In ongeveer driekwart van de gevallen is voor de aanvraag van de bouwvergunning geen onderzoek gedaan naar verkeer, luchtkwaliteit of natuur. Volgens de rijksoverheid staan in Nederland meer distributiecentra voor de Europese markt dan in alle ons omringende landen bij elkaar. Het ministerie van Economische zaken en Klimaat werft deze bedrijven actief in het buitenland. Bovendien is bijna driekwart van de grond voor grootschalige distributie in het bezit van buitenlandse vastgoedinvesteerders.
Twee databases vormden de kern van het onderzoek: bestaande distributiecentra en toekomstige distributiecentra. De eerste werd opgebouwd met behulp van een database van een wetenschapper, adresgegevens in de BAG en KvK-gegevens. Een ingenieursbureau gaf achtergrondinformatie over hoe het proces van weiland tot distributiecentrum verloopt. Bij gemeenten werden vergunningen en onderzoeken opgevraagd. Voor de toekomstige verdozing werden openbare bestemmingsplannen doorgespit. Cobouw – een medium in de bouwsector – bleek een waardevolle bron van informatie van vastgoedontwikkelaars en investeerders. Zo konden de journalisten uitrekenen hoeveel vierkante meters aan distributiecentra er nog bijkomen en hadden ze nieuws om het grotere verhaal aan op te hangen.

Gerelateerde artikelen

Coen van de Ven en Eva Hofman hebben, samen met datawetenschappers, tijdens de verkiezingen onderzoek gedaan naar de sociale mediacampagnes van de politieke partijen. Zij hielden tijdens de aanloop naar de verkiezingen een online campagnemonitor bij op de site van De Groene en maakten na afloop een longread in het blad. De productie laat zien dat politieke partijen bijna twee-en-een-half miljoen euro advertentiegeld uitgaven aan platforms als Facebook, Instagram en Google. Opvallend is dat de man die nagenoeg geen geld uitgaf aan promotie de verkiezingen won.

Moeten de nazaten van tot slaaf gemaakten worden gecompenseerd door de Nederlandse overheid? Net als de slavenhouders bij de afschaffing van de slavernij? Carola Houtekamer en Winny de Jong rekenden uit hoeveel geld de duizenden slaveneigenaren en eigenaren van de plantages in Suriname en de Nederlandse Antillen kregen. Ook onderzochten ze hoe dit proces verliep.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk