De Loep, Longlist

64 Stutten en nog ging de gaskraan verder open / Anatomie van een gasdrama

NRC en Dagblad van het Noorden
Wubby Luyendijk, Claudia Kammer, Lyanne Levy, Mark Middel, Bas van Sluis en Derk Stokmans
Kranten Two-tone

Op 16 augustus 2012, vond in het Groningse Huizinge de zwaarste door gaswinning veroorzaakte aardbeving plaats. De gaswinning ging echter onverminderd door, tegen het veiligheidsalarm van de toezichthouder in.

De eerste reconstructie van NRC en Dagblad van het Noorden laat zien  hoe na de klap bij Huizinge multinationals ExxonMobil en Shell samen met het kabinet via topambtenaren van Economische Zaken binnen de beslotenheid van de Maatschap Groningen hun kassen bleven spekken ten koste van de veiligheid van Groningers. Pas toen huizen en erfgoed kapot schudden en Groningers in opstand kwamen haalde de Raad van State een streep door het hoge winningsniveau en was de macht van de Maatschap doorbroken.

De tweede reconstructie ontleedt nauwgezet een van de belangrijkste naoorlogse kabinetsbeslissingen op politiek/financieel gebied: het besluit om met de Groningse gaswinning te stoppen. De journalistieke productie van de twee media geeft inzicht in het besluitvormingsproces binnen de ministerraad, onderhandelingen met beide oliemaatschappijen, en ruzies en misverstanden tussen betrokken overheden over de noodzakelijke versterkingsoperatie.

De stukken onthullen onder meer dat se topmannen van Shell en ExxonMobil er tot twee keer toe persoonlijk bij premier Mark Rutte op aangedrongen dat het kabinet belangrijke verantwoordelijkheden voor de gaswinning in Groningen zou overnemen. In ruil voor het meewerken aan het gecontroleerd afbouwen van de gaswinning, wilden de oliebedrijven dat de Staat precies zou vaststellen hoeveel gas er moest worden opgepompt. Ook wilden de bedrijven een hoger aandeel in de winst uit het Groningenveld.

Gerelateerde artikelen

‘Help het kapitaal neemt ons over’, laat zien hoe het grote geld grip krijgt op belangrijke onderdelen van de samenleving: de zorg, het onderwijs, de kinderopvang, de volkshuisvesting. Dit grote geld komt van investeerders die buiten de aandelenbeurs om participeren, beursgenoteerde bedrijven, durfinvesteerders en speculanten. Soms kopen ze hele instellingen op, soms hebben ze controle over essentiële bedrijfsonderdelen zoals personeel, lesmateriaal of bouwgrond.

Bij de Energietransitie varen lokale overheden vaak op de kennis van commerciële adviesbureaus. De opdrachten hiervoor worden meestal niet openbaar aanbesteed, maar eigen inzicht één-op-één onderhands gegund.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk