De Loep, Longlist

Marchanderen met bewijs

Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Lucien Hordijk
Geheugenkaartjes two-tone

De journalist betoogt in dit artikel dat de meerwaarde van protonentherapie (een nieuwe therapie voor sommige vormen van kanker) wetenschappelijk omstreden is. Dat desondanks dure protonentherapiecentra zijn opgericht op grond van overschatte voorspellingen.

Het artikel baseert zich op informatie uit 20.000 documenten van diverse instanties die via een WOB-verzoek verkregen zijn. Daarnaast zijn er deskundigen geïnterviewd. Doel was erachter te komen op welk onderzoek de voorkeur voor protonentherapie is gebaseerd. Hij brengt de standpunten in kaart van het ministerie van VWS, oncologen, het Zorginstituut en de autoriteit Consument & Markt.

Het betoog komt erop neer dat de academische ziekenhuizen sterk hebben gelobbyd, dusdanig dat VWS werd overlopen en het Zorginstituut overstag ging. Dit onder meer op prognoses van patiëntenaantallen die deze therapie zouden kunnen krijgen, maar deze prognoses werden opgeklopt.

De conclusie luidt dat het toepassen van protonenetherapie (waarvoor voor 230 miljoen 3 centra zijn gebouwd) is beaseerd op modellen in plaats van grote wetenschappelijke onderzoeken, wat gebruikelijk is bij het in gebruik nemen van nieuwe therapieën. De modellen die aan moeten tonen dat de protonentherapie in sommige gevallen minder nevenschade berokkent dan gebruikelijke therapie zijn wetenschappelijk onvoldoende onderbouwd.

Uiteindelijk worden er per jaar ongeveer 1000 patiënten behandeld, in plaats van de 3000 tot 5000 die werden voorspeld.

Gerelateerde artikelen

Moeten de nazaten van tot slaaf gemaakten worden gecompenseerd door de Nederlandse overheid? Net als de slavenhouders bij de afschaffing van de slavernij? Carola Houtekamer en Winny de Jong rekenden uit hoeveel geld de duizenden slaveneigenaren en eigenaren van de plantages in Suriname en de Nederlandse Antillen kregen. Ook onderzochten ze hoe dit proces verliep.

‘Help het kapitaal neemt ons over’, laat zien hoe het grote geld grip krijgt op belangrijke onderdelen van de samenleving: de zorg, het onderwijs, de kinderopvang, de volkshuisvesting. Dit grote geld komt van investeerders die buiten de aandelenbeurs om participeren, beursgenoteerde bedrijven, durfinvesteerders en speculanten. Soms kopen ze hele instellingen op, soms hebben ze controle over essentiële bedrijfsonderdelen zoals personeel, lesmateriaal of bouwgrond.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk