Controlerend, De Loep, Longlist

Genomineerd: Wij waren hun enige hoop –  Hoe Mayday Rescue werd verraden

De Groene Amsterdammer
Tjitske Lingsma en Minka Nijhuis
Kranten Two-tone

In 2020 werd Mayday Rescue in Amsterdam failliet verklaard. Deze stichting verzorgde materieel, trainingen en fondsenwerving voor Syrische hulpverleners: de Witte Helmen.  Minke Nijhuis en Tjitske Lingsma zochten uit welke rol Nederland speelde bij de ondergang van het succesvolle Mayday.

Tussen 2014 en 2020 ging er ruim 120 miljoen euro van donorlanden via Mayday naar de Witte Helmen, reddingswerkers in Syrië, twee keer genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede. Nederland doneerde van 2015 tot eind 2018 in totaal 12,5 miljoen euro. Die hulp werd stop gezet omdat het kabinet geen positief resultaat meer verwachtte van de ‘stabilisatiesteun’ aan de Syrische oppositie.

Volgens de journalisten speelde bij dit besluit ook een Russisch-Syrische desinformatiecampagne een rol. Zo stelden Kamerleden Pieter Omtzigt en Martijn van Helvert vragen over de steun aan de Witte Helmen. Ze verwezen daarbij naar een artikel van Vanessa Beeley – blogger en pro-Palestina-activist – over ‘terroristische activiteiten’ van de hulporganisatie.

Verder onderzocht De Groene Amsterdammer de rol van de Nederlandse chief financial officer Johan Eleveld. Hij bleek als bestuurder betrokken bij drie faillissementen, een aspect wat niet eerder was belicht. Eleveld bleef zichzelf salaris uitkeren, toen veel medewerkers dat niet meer kregen en leende geld wat niet werd terugbetaald. De journalisten stond hij alleen off-the-record te woord.

Het onderzoeksverhaal is gebaseerd op maandenlange research van Wob-documenten, rechtbank- en faillissementsverslagen, Kamerstukken en publicaties in binnen- en buitenlandse media. Gesproken werd o.a. met Syrië-deskundigen, oud-medewerkers en bestuurders van Mayday Rescue en de Witte Helmen en de curator.

Gerelateerde artikelen

Het verbouwen van soja in Brazilië en het vervoer ervan naar Europa leveren immense problemen op. Ine Renson maakte hierover een artikelenreeks voor De Standaard die de titel  ‘conflictsoja’ meekreeg. Onze vlees- en zuivelindustrie draaien op soja, de boon die is uitgegroeid tot hét krachtvoer om varkens, kippen en koeien snel te doen groeien. Internationale sojahandelaars zoals Cargill en Bunge, de voedingsindustrie en onze supermarkten beweren dat ze verantwoorde soja gebruiken. Dat blijkt niet zo te zijn. Ondoorzichtige aanvoerketens en fraude met eigendomstitels verhullen de werkelijke afkomst van de soja die we invoeren. De reeks verhalen volgt de sojaroute van de plantages in de Amazone en de Cerrado tot op onze keukentafel.

Het opsporingssysteem dat studiebeurzenverstrekker DUO hanteert rammelt en wijst als gevolg uitzonderlijk veel studenten met een migratieachtergrond aan als fraudeur, blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Investico, het Hoger Onderwijs Persbureau en NOSop3. De risicoindicatoren waarmee het algoritme is gevoed zijn niet wetenschappelijk onderbouwd en de controleurs die huisbezoeken afleggen om vast te stellen of een student met een uitwonendenbeurs op het opgegeven adres woont, zijn vaak bevooroordeeld. De minister van Onderwijs heeft het opsporingssysteem na publicatie van het onderzoek onmiddellijk stilgelegd en heeft inmiddels zijn excuses aangeboden voor de indirecte discriminatie.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk