Controlerend, De Loep, Longlist

De Toeslagenaffaire – Onthulling notulen ministerraad

RTL Nieuws
Pieter Klein, Roel Schreinemachers en Stephan Koole
Camera

Het kabinet-Rutte hield in de toeslagenaffaire doelbewust informatie achter voor het parlement. Dit bleek uit geheime notulen van ministerraadvergaderingen in 2019, waarvan RTL Nieuws de inhoud onthulde. Ook werden in de ministerraad individuele Kamerleden besproken en zou de CDA-top toenmalig CDA-Kamerlid Omtzigt hebben willen ‘sensibiliseren’.

De Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) stelde in haar eindverslag dat in ministerraden veelvuldig werd gesproken over de rol van Kamerleden – van de coalitie en oppositie. RTL Nieuws bekeek hierop duizenden documenten die de POK begin januari 2021 online zette. Ook werden documenten die tijdens en na de POK onder de Wob waren vrijgegeven, in kaart gebracht.

Dit leverde aanknopingspunten op waarmee de drie journalisten navraag deden bij bronnen in ambtelijk, bestuurlijk en politiek Den Haag. Daarbij waren bronnen die toegang hadden tot de notulen van de ministerraad. RTL Nieuws deed een Wob-verzoek om openbaarmaking van die notulen, maar dit werd door het ministerie van Algemene Zaken geweigerd, omdat er ‘geen dusdanig bijzondere omstandigheden’ zouden zijn, om de geheimhouding op te heffen.

Na de publicaties van RTL Nieuws werden de notulen toch openbaar gemaakt, iets wat in Nederland niet eerder gebeurde. Het kabinet deed na de publicaties aangifte wegens de schending van staatsgeheim. Een oriënterend onderzoek van de PG van de Hoge Raad leidde tot niets, en wees de beschuldiging dat er was gelekt uit de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag van de hand.

Gerelateerde artikelen

Het verbouwen van soja in Brazilië en het vervoer ervan naar Europa leveren immense problemen op. Ine Renson maakte hierover een artikelenreeks voor De Standaard die de titel  ‘conflictsoja’ meekreeg. Onze vlees- en zuivelindustrie draaien op soja, de boon die is uitgegroeid tot hét krachtvoer om varkens, kippen en koeien snel te doen groeien. Internationale sojahandelaars zoals Cargill en Bunge, de voedingsindustrie en onze supermarkten beweren dat ze verantwoorde soja gebruiken. Dat blijkt niet zo te zijn. Ondoorzichtige aanvoerketens en fraude met eigendomstitels verhullen de werkelijke afkomst van de soja die we invoeren. De reeks verhalen volgt de sojaroute van de plantages in de Amazone en de Cerrado tot op onze keukentafel.

Het opsporingssysteem dat studiebeurzenverstrekker DUO hanteert rammelt en wijst als gevolg uitzonderlijk veel studenten met een migratieachtergrond aan als fraudeur, blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Investico, het Hoger Onderwijs Persbureau en NOSop3. De risicoindicatoren waarmee het algoritme is gevoed zijn niet wetenschappelijk onderbouwd en de controleurs die huisbezoeken afleggen om vast te stellen of een student met een uitwonendenbeurs op het opgegeven adres woont, zijn vaak bevooroordeeld. De minister van Onderwijs heeft het opsporingssysteem na publicatie van het onderzoek onmiddellijk stilgelegd en heeft inmiddels zijn excuses aangeboden voor de indirecte discriminatie.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk