Bijna vier dagen lang wordt in Johannesburg de onderzoeksjournalistiek binnenstebuiten gekeerd. Tanja van Bergen bericht over de alweer tiende Global Investigative Journalism Conference, #GIJC17.
Ze dachten dat er een stuk of zeshonderd zouden komen. Want Zuid-Afrika, dat is voor bijna iedereen toch wel een heel end weg.
Maar het werden er duizend, het werden er elfhonderd. En nadat de waarschuwing was rondgegaan dat #GIJC17 uitverkocht raakte, werden het er zelfs nog meer. De tiende editie van de Global Investigative Journalism Conference barst donderdag 17 november in Johannesburg los met een dikke twaalfhonderd deelnemers, uit 130 landen.
Zegen
Deze fenomenale opkomst onderstreept nog maar weer eens wat Ryan Lizza, Washington-correspondent van The New Yorker, krap twee weken geleden opmerkte bij de opening van de jaarlijkse VVOJ Conferentie Onderzoeksjournalistiek: de verkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten mag in vele opzichten een ramp zijn, ze is een zegen voor de journalistiek.
‘We hebben Trump over ons heen gekregen, we zitten midden in de Brexit, maar er is ook een terugslag op de terugslag,’ zegt David Kaplan, directeur van het Global Investigative Journalism Network, dat #GIJC17 organiseert samen met de lokale Universiteit van de Witwatersrand. ‘The good guys are pushing back. Feiten doen er weer toe, transparantie doet ertoe. Onze beroepsgroep ligt onder vuur, zelfs in Europa en de Verenigde Staten, maar de belangstelling voor en de kwaliteit van onderzoeksjournalistiek nemen alleen maar toe.’
Amerikaanse Toestanden
#GIJC17 staat in het teken van dezelfde Amerikaanse Toestanden die de agenda van de recente VVOJ Conferentie beheersten. Investigating The New Autocrats is de titel van het openingsdebat, met onder anderen David Cay Johnston, de Trumpwatcher die nu de laatste hand legt aan zijn tweede biografie van The Donald: Worse Than You Think.
In de rest van het programma gaat het over Mafia’s, Mobs, and Cartels. Over Investigating the Arms Trade. Tracking Looted Wealth. State Capture in South Africa. Fighting Fake News. Journalists under Fire: Strategies and Resources. What Washington is Doing in Your Country. Reporting under Repressive regimes.
Er zijn netwerksessies over corruptie en andere duistere financiële zaken. Marina Walker Guevara van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) komt ons bijpraten over de laatste ontwikkelingen rond de Paradise Papers en er staat een Offshore Data Hackaton op het programma.
Verder kunnen we natuurlijk ook nog sappige nieuwe details verwachten over #GuptaLeaks, de dubieuze banden tussen Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma en de Gupta clan. Bovendien zal Jacques Pauw van zich laten horen, de auteur van het onthutsende The President’s Keepers.
Begeesterd
Blader door het programma en je vraagt je af hoe de stemming tijdens zo’n conferentie boven het depressiepunt kan blijven. Toch valt er tijdens deze internationale conferenties juist ook veel te vieren. De impact van het werk van onderzoeksjournalisten groeit. Hun doorzettingsvermogen en inventiviteit brengen zaken aan het licht die de Trumps en Zuma’s van deze wereld liever verborgen zouden houden.
Daarbij: ruim vier dagen met zoveel begeesterde collega’s kunnen doorpraten over en reflecteren op je vak, dat ís een feest, hoe zwaar de onderwerpen soms ook mogen zijn.
De komende dagen in dit pop-up blog een indruk van de highlights uit het #GIJC17-programma, verzameld met de hulp van andere conferentiegangers. Voor wie liever dichter op het vuur zit: volg #GIJC17 op Twitter, Facebook, of via de speciale conferentiewebsite. Een newsroom met bijna veertig verslaggevers, camjo’s en vloggers doet van uur tot uur verslag.
TvB, 15-11-2017
