De Loep, Longlist

Marchanderen met bewijs

Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Lucien Hordijk
Geheugenkaartjes two-tone

De journalist betoogt in dit artikel dat de meerwaarde van protonentherapie (een nieuwe therapie voor sommige vormen van kanker) wetenschappelijk omstreden is. Dat desondanks dure protonentherapiecentra zijn opgericht op grond van overschatte voorspellingen.

Het artikel baseert zich op informatie uit 20.000 documenten van diverse instanties die via een WOB-verzoek verkregen zijn. Daarnaast zijn er deskundigen geïnterviewd. Doel was erachter te komen op welk onderzoek de voorkeur voor protonentherapie is gebaseerd. Hij brengt de standpunten in kaart van het ministerie van VWS, oncologen, het Zorginstituut en de autoriteit Consument & Markt.

Het betoog komt erop neer dat de academische ziekenhuizen sterk hebben gelobbyd, dusdanig dat VWS werd overlopen en het Zorginstituut overstag ging. Dit onder meer op prognoses van patiëntenaantallen die deze therapie zouden kunnen krijgen, maar deze prognoses werden opgeklopt.

De conclusie luidt dat het toepassen van protonenetherapie (waarvoor voor 230 miljoen 3 centra zijn gebouwd) is beaseerd op modellen in plaats van grote wetenschappelijke onderzoeken, wat gebruikelijk is bij het in gebruik nemen van nieuwe therapieën. De modellen die aan moeten tonen dat de protonentherapie in sommige gevallen minder nevenschade berokkent dan gebruikelijke therapie zijn wetenschappelijk onvoldoende onderbouwd.

Uiteindelijk worden er per jaar ongeveer 1000 patiënten behandeld, in plaats van de 3000 tot 5000 die werden voorspeld.

Gerelateerde artikelen

Onder leiding van Follow the Money publiceerden in totaal elf (onderzoeks)redacties uit zeven Europese landen onder de noemer China Science Investigation meerdere artikelen en uitzendingen. In Nederland waren dat RTL Nieuws en FTM, in Vlaanderen De Tijd. Het onderzoek gaat over kennisveiligheid in verschillende Europese landen.

De zesdelige podcastserie onderzoekt hoe de Golfstaten de macht grijpen in de voetbalwereld. In 2010 kreeg Qatar tot verrassing van velen het WK toegewezen. Sindsdien is het land uitgegroeid tot een van de machtigste landen in de grootste sport ter wereld, op de voet gevolgd door Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk