De Loep, Longlist

Marchanderen met bewijs

Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Lucien Hordijk
Geheugenkaartjes two-tone

De journalist betoogt in dit artikel dat de meerwaarde van protonentherapie (een nieuwe therapie voor sommige vormen van kanker) wetenschappelijk omstreden is. Dat desondanks dure protonentherapiecentra zijn opgericht op grond van overschatte voorspellingen.

Het artikel baseert zich op informatie uit 20.000 documenten van diverse instanties die via een WOB-verzoek verkregen zijn. Daarnaast zijn er deskundigen geïnterviewd. Doel was erachter te komen op welk onderzoek de voorkeur voor protonentherapie is gebaseerd. Hij brengt de standpunten in kaart van het ministerie van VWS, oncologen, het Zorginstituut en de autoriteit Consument & Markt.

Het betoog komt erop neer dat de academische ziekenhuizen sterk hebben gelobbyd, dusdanig dat VWS werd overlopen en het Zorginstituut overstag ging. Dit onder meer op prognoses van patiëntenaantallen die deze therapie zouden kunnen krijgen, maar deze prognoses werden opgeklopt.

De conclusie luidt dat het toepassen van protonenetherapie (waarvoor voor 230 miljoen 3 centra zijn gebouwd) is beaseerd op modellen in plaats van grote wetenschappelijke onderzoeken, wat gebruikelijk is bij het in gebruik nemen van nieuwe therapieën. De modellen die aan moeten tonen dat de protonentherapie in sommige gevallen minder nevenschade berokkent dan gebruikelijke therapie zijn wetenschappelijk onvoldoende onderbouwd.

Uiteindelijk worden er per jaar ongeveer 1000 patiënten behandeld, in plaats van de 3000 tot 5000 die werden voorspeld.

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk