De Loep, Longlist

Macht misbruikt

Pano (VRT)
Stefaan Meerbergen, Emilie Légère, Laura Niclaes en Fabian Lefevere
Camera

“Macht misbruikt” gaat over het mechanisme van machtsmisbruik. Daarvoor onderzoeken de journalisten getuigenissen over twee professoren aan de twee grootste Vlaamse universiteiten: de Universiteit Gent en de Katholieke Universiteit Leuven.

Naar aanleiding van een tip onderzoekt Pano machtmisbruik: pesterijen, onder druk zetten, dreigen met intrekken van financiering, ongepast gedrag, publicatiedruk, manipulatie van onderzoeksresultaten.

Pano constateert dat er eerder meldingen zijn gedaan en zoeken en vinden zeker 40 getuigen die hun verhaal doen. De getuigenissen bevestigen vaak onafhankelijk van elkaar het onaanvaardbare gedrag van de beide professoren. Uit de getuigenissen blijkt de impact van het grensoverschrijdend gedrag: sommige slachtoffers hebben zelfs hun academische carrière stopgezet. Ook wordt blootgelegd dat het systeem van aangifte onveiligheid creëert en zelden leidt tot sancties of maatregelen tegen de beschuldigden. De publicatie onderzoekt ook, door deskundigen te raadplegen, wat het psychologisch effect is van pestgedrag en jaren onder druk staan.

Dankzij inzage in onderling mailverkeer van vertrouwenspersonen kunnen de journalisten een tijdlijn opstellen van de vroegste klachten tot aan de huidige getuigenissen. Pano toont aan dat ombudsdiensten of vertrouwenspersonen vaak niet kunnen helpen omdat die instanties meestal aan de universiteiten zelf verbonden zijn.

De betrokken professoren werden in de nasleep van de reportage geschorst. Er kwam ook een extern tuchtorgaan aan de universiteiten. Dat orgaan moet vermijden dat interne procedures in de toekomst op niets uitdraaien.

Gerelateerde artikelen

In deze productie wordt onderzocht of Ronald Plasterk zich wetenschappelijke kennis heeft toegeëigend dat met publiek geld was gefinancierd. De patenten die hij daarmee verwierf verkocht hij aan CureVac en daar verdiende hij miljoenen mee. Hij passeerde daarmee de universiteit en een mede-uitvinder en hij benadeelde kankerpatiënten.

Kort voor de afgelopen Europese verkiezingen plaatste Geert Wilders een overduidelijk door AI gegenereerde afbeelding op sociale media. ‘De zon gaat weer schijnen in Nederland’, schreef hij bij een beeld van een hoogblond gezin.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk