Controlerend, De Loep, Longlist

Umicore –  kinderen van de rekening

Knack en Pano (VRT)
Kristof Clerix, Débora Votquenne en Doruntina Islamaj
Redactie

Al decennialang hebben kinderen uit de omgeving van Umicore in Hoboken te veel lood in hun bloed. Knack en Pano onderzochten hoe het recyclingbedrijf daar telkens mee weg komt. Ook toonden ze aan dat de uitstoot van cadmium en arseen, twee kankerverwekkende stoffen, ernstige gezondheidsrisico’s inhoudt voor de omwonenden.

In hun producties geven de journalisten gezinnen uit aangrenzende wijken een gezicht. Vooral de kinderen zijn het slachtoffer van de looduitstoot. Een kinderlichaam neemt veel meer lood op en dat kan schade veroorzaken aan het zenuwstelsel en tot verminderde intelligentie of gedragsproblemen leiden.

Al vijftig jaar verschijnen er berichten over de schadelijke uitstoot. Knack en Pano bekeken het VRT-archief met krantenknipsels en reportages en analyseerden tientallen parlementaire vragen over Umicore. Ook werden via Wob-verzoeken duizenden pagina’s opgevraagd bij minstens tien overheidsinstanties. Door al deze inspectieverslagen, interpreterende analyses, vergadernotulen en uitstoot nota’s naast elkaar te leggen, werden patronen duidelijk.

Verder spraken Knack en Pano diverse experts, zoals van de Wereldgezondheidsorganisatie, over de achterhaalde norm die de Umicoremilieuvergunning hanteert. In interviews voor wederhoor, confronteerden de journalisten geïnterviewden met de bevindingen van hun eigen overheidsdiensten. Vaak was er sprake van te weinig toezicht en te weinig materiekennis bij de ambtenaren.

Knack en Pano lieten ook eigen onderzoek uitvoeren. Een wetenschappelijk instituut testte stuifmeelstalen van bijenkorven op enkele honderden meters van Umicore. Er werden zeer alarmerende waarden lood, maar ook cadmium en arseen aangetoond. Veel buurtbewoners waren daarvan niet op de hoogte. Bevoegde instanties communiceerden er jaar na jaar misleidend over.

Gerelateerde artikelen

Onder leiding van Follow the Money publiceerden in totaal elf (onderzoeks)redacties uit zeven Europese landen onder de noemer China Science Investigation meerdere artikelen en uitzendingen. In Nederland waren dat RTL Nieuws en FTM, in Vlaanderen De Tijd. Het onderzoek gaat over kennisveiligheid in verschillende Europese landen.

De zesdelige podcastserie onderzoekt hoe de Golfstaten de macht grijpen in de voetbalwereld. In 2010 kreeg Qatar tot verrassing van velen het WK toegewezen. Sindsdien is het land uitgegroeid tot een van de machtigste landen in de grootste sport ter wereld, op de voet gevolgd door Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk