De jury van De Loep 2017 heeft bij twee geselecteerde inzendingen besloten alsnog het aantal genomineerde journalisten uit te breiden. Het gaat om Stijn DeBrouwere bij Airbnb Unlocked en Lars Bové en Kristof Clerix bij de Paradise Papers.
Het tweede jurybesluit onderstreept de internationale samenwerking die kenmerkend is voor onderzoeksjournalistieke projecten zoals de Panama Papers, Bahama Leaks en Paradise Papers. Nu maken zeven collega’s – vijf Nederlanders en twee Vlamingen – gezamenlijk kans op een Loep. Niet eerder werd een zo groot team genomineerd.
Lars Bové en Tobe Steel van de Vlaamse zakenkrant De Tijd vroegen meteen na hun nominatie of hun collega Stijn Debrouwere mee mocht delen in de eer en de kans op een Loep. Dataspecialist Debrouwere leverde aantoonbaar een belangrijk aandeel in het werk aan het dossier Airbnb Unlocked. Zijn naam staat ook telkens samen met die van Bové en Steel in de creditline bij de gepubliceerde stukken.
Eveneens in reactie op de nominaties bereikte de jury een gezamenlijk verzoek van de Nederlandse en Vlaams collega’s die hebben gewerkt aan de Paradise Papers. “Het was de jury bij de beoordeling van de inzendingen al wel opgevallen dat bij de Paradise Papers alleen de Nederlanders hadden ingezonden,” zegt juryvoorzitter Kees van den Bosch. “Dat was opmerkelijk omdat de Panama Papers wel gezamenlijk waren ingezonden. Maar wij moeten het als jury doen met het ingezonden materiaal.”
“Na de nominatie werd duidelijk dat het niet inzenden door de Vlaamse collega’s berustte op een misverstand. Dat bevestigden zowel de Nederlanders als de Vlamingen. De jury heeft Bové en Clerix toen de gelegenheid geboden hun artikelen en een toelichting op hun onderzoek alsnog in te zenden. Na beoordeling van die inzending hebben we besloten de nominatie uit te breiden.”
Vernieuwd
Met De Loep onderscheidt de VVOJ de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen. De winnaars worden bekendgemaakt op 6 april, tijdens de Avond van de Onderzoeksjournalistiek. De jury heeft negen producties genomineerd voor de Loep 2017 en nog eens drie voor de Aanmoedigingsprijs.
Dit jaar is De Loep vernieuwd. Of de onderzoeksjournalistieke productie is verschenen op papier, op radio of tv of online, is geen onderscheidend criterium meer. De prijscategorieën Tekst, Audiovisueel en Digitaal zijn daarom vervangen door Opsporende, Controlerende en Signalerende Onderzoeksjournalistiek. Wel reikt de jury nog de Aanmoedigingsprijs uit, voor journalistiek talent tot en met 30 jaar. Genomineerd voor De Loep 2017 zijn:
Aanmoedigingsprijs
- Jesse Frederik, voor Het absurde Nederlandse boetebeleid – De Correspondent –
- Richard Kirimba en Elien Spillebeen, voor Beni Files – Canvas, Vranckx op Zaterdag en een website met een online monument en een webdocumentaire) –
- Femke van Garderen en Sara VandeKerckhove, voor Het Grote Psychiatrierapport – De Morgen –
Opsporende onderzoeksjournalistiek
- Joep Dohmen en Esther Rosenberg, voor Het Mestcomplot – NRC Handelsblad –
- Kim van Keken en Eric Smit, voor De ‘rücksichtslose zelfverrijking’ van een politiek zwaargewicht – Follow the Money –
- Lars Bové, Kristof Clerix, Gaby de Groot, Jan Kleinnijenhuis, Han Koch, Karlijn Kuijpers en Martijn Roessingh, voor Paradise Papers – Het Financieele Dagblad, Knack, De Tijd en Trouw –
Controlerende onderzoeksjournalistiek
- Hugo Logtenberg en Derk Stokmans, voor Hoe één verroest draadje de halve Randstad platlegt – NRC Handelsblad –
- Bas Haan, voor De Rekening voor Rutte – uitgeverij Prometheus –
- Derk Stokmans en Jeroen Wester, voor De 10 pgb-missers van staatssecretaris Martin van Rijn – NRC Handelsblad –
Signalerende onderzoeksjournalistiek
- Lars Bové, Stijn Debrouwere en Tobe Steel, voor Airbnb Unlocked – De Tijd –
- Olivier Neese en Pieter-Jan Breyne, voor Prostitutie verdwijnt (uit het straatbeeld) – Krant van West-Vlaanderen –
- Karlijn Kuijpers, Thomas Muntz en Tim Staal, voor De handel in schulden – Platform Investico, in De Groene Amsterdammer en bij Nieuwsuur –
Inzendingen en jury
Liefst 122 onderzoeksjournalisten stuurden werk in. Het aantal was hoger dan gebruikelijk omdat De Loep 2017 een overgangseditie is, die de periode april 2016 tot en met december 2017 beslaat. Vijftien van de inzendingen kwamen in aanmerking voor de Aanmoedigingsprijs. De verdeling Nederlands-Vlaams was 88 Nederlands, 34 Vlaams en twee Vlaams-Nederlands.
De Loepjury bestaat dit jaar uit Kees van den Bosch (voorzitter), Marjan Agerbeek, Ides Debruyne, Jan Hauspie, Hille van der Kaa, Hugo van der Parre, Alexander Pleijter, Enzo van Steenbergen en Trees Verleyen.
Het Loepreglement kunt u hier nalezen.
AVOND VAN DE ONDERZOEKSJOURNALISTIEK
De prijsuitreiking is op vrijdagavond 6 april in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam, tijdens de Avond van de Onderzoeksjournalistiek. Speciale gast is Drew Sullivan, hoofdredacteur en medeoprichter van OCCRP, het Organized Crime and Corruption Reporting Project. Na Sullivans keynote speech reiken we de prijzen uit, te beginnen met de Aanmoedigingsprijs voor talenten tot en met 30 jaar.
Verder presenteren we het VVOJ Jaarboek Onderzoeksjournalistiek 2017, met een staalkaart van de mooiste en leerzaamste onderzoeksjournalistiek uit Nederland en Vlaanderen. Verhalen die misstanden blootlegden en tot politieke debatten leidden.
Xavier Taveirne, Vlaams reporter en radio- en televisiepresentator, is onze ceremoniemeester. Taveirne presenteert voor de VRT het zondagse actualiteitenprogramma De Zevende Dag. Hij won in 2017 ‘De Slimste Mens ter Wereld’.
De Avond van de Onderzoeksjournalistiek is gratis toegankelijk, na reservering op de website van Pakhuis de Zwijger. Voor wie uit Vlaanderen komt, wordt busvervoer geregeld. Meer informatie op Avond van de Onderzoeksjournalistiek.
