Jago Kosolosky werkt voor MO.be, maar vertrekt binnenkort naar Tijd.be. In beide gevallen werkt hij vooral ondersteunend. En iets wat hij belangrijk vindt, is online verificatie. Aan de hand van een paar voorbeelden laat Jago zien dat checken of iets klopt vaak nog vrij eenvoudig is.
Door JELLE GRIFFIOEN
Als je een foto op Twitter ziet, is het soms lastig om te weten of de context klopt met wat er in de tweet staat. Zo werd er de dag na de aanslagen in Parijs een foto van biddende Palestijnen getwitterd. Daarbij stond de tekst ‘Palestinians who get slaughtered everyday without any coverage were praying for Paris today. Media never shows that.’
Jago wilde controleren of dit wel echt was wat we op de foto zien. Om dat te doen, maakt hij gebruik van reverse image search en checkt hij ook de EXIF, of metadata. Dat klinkt allemaal heel technisch en ingewikkeld, maar met de juiste tools blijkt het heel eenvoudig. Hoe hij dat precies doet beschrijft hij op https://medium.com/@jago_kosolosky/online-afbeeldingen-verifi%C3%ABren-2e80cac82cb0#.mzavnjy34.
Sterker nog, bij dit voorbeeld was het vrij makkelijk, zegt Jago zelf. Soms vind je de originele foto zonder metadata. Maar dat is het punt juist volgens Jago, deze foto is veel gedeeld, terwijl vrij makkelijk te achterhalen was dat het nep was.
‘Zoek niet de roem als je dit soort dingen uitzoekt’ vertelt hij. Zijn ‘debunks’ worden heus niet wijd verspreid, ondanks dat hij gelijk heeft. En daarbij: ‘Het is heel wat anders om zo’n verhaal te researchen dan om het te vertellen.’
Jago vertelt zelf precies hoe hij dit soort dingen uitzoekt als hij er over schrijft. ‘Maar als je hier over schrijft, moet je eigenlijk niets zeggen over EXIF’, dat kan de meeste lezers volgens hem toch niets schelen.
Aan de hand van nog twee voorbeelden laat Jago vervolgens nog andere manieren van verificatie online zien. Het belangrijkste, stelt hij, zijn niet de specifieke manieren die hij laat zien, maar vooral dat je veel kunt uitzoeken online, en dat het kan met makkelijke tools. ‘Niets van wat ik hier heb getoond, heb ik niet gewoon gevonden op het internet.’ Wel wil hij aangeven dat er heel veel tools zijn die je werk als journalist een stuk makkelijker maken. Het belangrijkste is dat je weet wat je opties zijn. Een tip daarvoor is het Verification Handbook, te vinden op de site http://verificationhandbook.com/.
Daarbij gaat het niet alleen over verificatie. Door op de juiste manier gebruik te maken van advanced search op Twitter of Google kan veel makkelijker relevante informatie gevonden worden. ‘Je kan bijvoorbeeld op Twitter kijken of mensen wel eens naar elkaar getwittert hebben, dat kan heel nuttig zijn.’
Andere tools maken het werk gewoon makkelijker, zoals shapeshifter clipboard, waarmee je in je eigen clipboard-geschiedenis kan kijken, zodat niet alleen het laatst gekopieerde stukje tekst terug te vinden is.
De links naar alle pagina’s die aan bod kwamen staan op http://www.one-tab.com/page/y2Ebs7SPQzmRDLk3jKIFQg. Verder zijn blogposts met nog meer links te vinden op https://medium.com/%40jago_kosolosky. Wie nog met vragen zit, kan Jago mailen op jago.kosolosky@gmail.com.
