Conferentie, Kenniscentrum

VVOJ2013 verslag: To investigate or not to investigate?

Titel: To investigate or not to investigate?
Datum: 16 november 2013, 09.00 – 10.15 uur
Spreker: Janneke Donkerlo
Aantal deelnemers: ongeveer 15

door Annelynn Kooistra

Als eerste wil Janneke Donkerlo het handboek ‘Story based enquiry’ van Mark Lee Hunter en Luuk Sengers aanbevelen. Dit boek helpt je al een eind op weg bij de voorbereiding van een onderzoek. Je kunt het gratis downloaden als pdfbestand op de website van VVOJ.

Er zijn verschillende valkuilen tijdens het begin van een onderzoek. Het is belangrijk dat je daarvan bewust bent. Een valkuil kan je eigen ego zijn of schade die je oploopt door dreigementen en rechtszaken. Een andere valkuil is dat je te veel nadenkt over bijvoorbeeld de werknemers die door jouw onderzoek ontslagen worden.

Verder moet je oppassen dat je geen sympathie toont voor de dader. Je gaat door met het onderzoek voor het maatschappelijk belang. Je wilt de samenleving beter maken met jouw informatie. Een onderzoek is meer dan een onderwerp, denk in een verhaal.

Een onderzoek begint vaak met een vermoeden, een gerucht of een tip. Je begint daarna met je vooronderzoek. Je zoekt naar achtergrondinformatie, zoals cijfers en door met mensen te praten, om achter het verhaal te komen. Door het vooronderzoek wordt het uiteindelijke onderzoek specifieker.

Zorg er wel voor dat je vooringenomenheid niet te groot wordt. Wees subjectief met het bedenken van je invalshoek, maar wees objectief in de feiten die je verzamelt.

Er is een verschil tussen gewone journalisten en onderzoeksjournalisten. Gewone journalisten geven het nieuws door en zijn voornamelijk objectief. Terwijl onderzoeksjournalisten bijdragen aan de samenleving en vaak subjectief zijn. Een onderzoeksjournalist volgt de trends en doet onthullingen.

Een deelnemer vraagt wat je moet doen als je vastloopt met je onderzoek. Donkerlo antwoordt dat je soms moet concluderen dat het onderzoek niets wordt. Een onderwerp is geen onderzoek. Je hart moet er echt inzitten, volgens Donkerlo. Iemand anders is benieuwd naar het handboek en vraagt wat de belangrijkste les is uit het boek. Volgens Donkerlo is dat een onderzoek zo snel mogelijk concreet te maken.

Een tip is om twee dagen voor de publicatie van een onderzoek pas wederhoor te plegen. Je stelt de bron een deadline en het is een strategische manier om wederhoor te verkrijgen. Verder is het verstandig om met open vizier te strijden. Je doel is niet om iemand onderuit te halen, maar verbetering van de samenleving.

 

Gerelateerde artikelen

conferentie-1x

Claimen en framen, dat was het thema van de conferentie 2023. Wie claimt en framet stuurt de dialoog, zet thema’s op scherp en maakt andere geluiden vaak monddood. Hoe gaan we hier als onderzoeksjournalisten mee om? Hoe bewegen we ons in een wereld van wantrouwen? Daarover ging het onder meer tijdens twee succesvolle en verrijkende conferentiedagen op vrijdag 17 en zaterdag 18 november 2023 in Gent.

conferentie-1x

Eind 2013 ontvangt de gemeenteraad van Birmingham, Engeland – een merkwaardige anonieme brief waarin melding wordt gemaakt van een complot van Islamisten om openbare scholen in een achterstandswijk over te nemen. Het geheime plan had de codenaam Operation Trojan Horse. De brief wordt intern snel ontmaskerd als nep, maar veroorzaakt toch landelijke paniek als die in maart 2014 lekt naar de pers. Anekdotes over leerkrachten die Salafistische gedachten in de hoofden van hun leerlingen pompen en hun vrouwelijke collega’s discrimineren, buitelen over elkaar heen in de media.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk