Titel: Freedom of information requests in Europe
Datum: vrijdag 16 november 2012
Tijd: 15:45–17:00 uur
Sprekers: Onno Brouwer en Sophie In ‘t Veld
Moderator: Gert-Jan Dennekamp
Aantal deelnemers: ongeveer 15
Verslag: Lien Hubert
Motto: ‘It’s their job to keep it a secret, it’s our job to bring it out there.’
De twee sprekers hebben het over ‘the EU Transparency Regulation’. Allereerst neemt advocaat Onno Brouwer het woord. Hij heeft het over de werking van het systeem en over hoe je toegang kan krijgen tot bepaalde documenten. Aan de bestaande regulatie ging immers een moeilijk proces vooraf. De bedoeling van transparantie is :
– legitimacy of wettelijkheid, geldigheid
– accountability of verantwoording, verantwoordelijkheid
– effective administration of gewoonweg effectieve administratie
Het is geen systeem voor toegang tot informatie, maar een toegang tot documenten. Dat kan voor velen een nadeel betekenen, maar voorlopig is het systeem alles wat we hebben en moeten we het dus daar mee doen. Toegang tot documenten is een fundamenteel recht, maar dat was niet altijd het geval. Zoals meneer Brouwer eerder al vermeldde ging er een lang en moeilijk proces aan vooraf. Nu de toegang tot documenten een fundamenteel recht is geworden, is het moeilijk om toegang te weigeren. In principe moet het dus voor iedereen mogelijk zijn om gebruik te maken van het systeem.
Welke instituties zijn inbegrepen?
– the council of Raad van Bestuur
– the commission of Europese Commissie
– het Europees Parlement
Andere organisaties die zelf hun eigen regels hebben:
– Europese Centrale Bank
– Court of auditors
– Europol
– Eurojust
– European and Social Committee
Wie komt in aanmerking tot toegang ?
– NGO’s (vb : WWF)
– MEP’s (vb : Hautala)
– Academics (vb : Besselink)
– journalisten (vb : The guardian)
– industrie (vb : Agrofert Holding)
– lidstaten (vb : Nederland)
Wanneer het gaat over mensenrechten, is het in principe het recht van iedere burger om inzage te krijgen in bepaalde documenten. Maar toch is het zo dat bepaalde dingen geheim worden gehouden, ondanks dat ze te maken hebben met mensenrechten. Hoe kan dit ? Volgens meneer Bouwer moet dit in vraag gesteld worden. Hij geeft als voorbeeld : een zaak waarover de Europese Unie drie documenten vrijgaf, terwijl de Zweedse politie er achttien gaf over diezelfde zaak. Daarop vraagt hij zich luidop af hoe dat mogelijk is.
Maar wanneer bepaalde vertrouwelijke documenten toch op de site komen, omdat ze op de één of andere manier zijn uitgelekt, wordt er gebeld door iemand met als dreigement : haal het van de site want anders ondernemen wij juridische maatregelen. De reactie is dan vaak dat het document er ook effectief onmiddellijk wordt afgehaald. In die situatie zou men zich beter verzetten. Het document heeft zich op die moment meestal al lang verspreid.
Tot slot geeft Onno Brouwer nog een aantal tips om vlot aan informatie te geraken. Zo wijst hij op het belang van niet te veel info tegelijkertijd te vragen. Verspreid je vragen, anders krijg je toch geen antwoord.
Vervolgens is mevrouw In ’t Veld aan het woord, zij is parlementslid en ziet dus de andere kant van de zaak. Toch pleit ook zij voor meer transparantie en een beter systeem. Het is volgens haar een belangrijk gegeven om de Europese Unie een democratischer karakter te geven.
Ze verbaast zich over het feit dat er zo weinig is dat we kunnen doen. Als iemand, een overheid bijvoorbeeld, ons toegang weigert tot iets, hebben we geen toegang. Er zijn geen mechanismen die we kunnen inschakelen die controleren of het wel gerechtigd is van toegang te weigeren.
‘Kijk naar Wikileaks : veel dingen die op de site komen bewijzen dat overheden zich bezighouden met illegale zaken. Maar als je die laat beslissen wat wel en niet mag weergegeven worden, heb je natuurlijk geen objectief verhaal.’
‘We moeten er achter zitten, we kunnen het niet zo laten verdergaan. Voorlopig ben ik misschien 1 van de weinigen die zich ermee bezighoudt, maar dat zal veranderen. Mensen zijn er nog niet genoeg mee bezig, maar dat zal wel gaan gebeuren.’
