Titel: Basistechnieken wobben in Vlaanderen
Datum: zaterdag 20 november 2010, 9:00-10.15 uur
Sprekers: Marleen Teugels en Dirk Voorhoof
Aantal aanwezigen: 12
Tekst: Margo Demeyere
De Belgische Wobprocedure is zeer complex. De Wet Openbaarheid van Bestuur moet de burger de kans geven om documenten in te kijken. Dat kan op een passieve manier (de aanvraag gebeurt door de burger zelf) of op een actieve manier (bestuur geeft vrijwillig documenten vrij).
Uniek aan Wobben in België is dat de Wob een grondrecht is, opgenomen in artikel 32 van de Grondwet. Het Europees Hof van de Rechten van de Mens waarborgt ook de toegang tot informatie in artikel 10 van het EVRM.
Wie echter een Wob-aanvraag wil indienen moet de verschillende wobniveaus uit elkaar kunnen houden. België telt namelijk veertien Wobs: een Vlaamse, drie federale, een Franse Gemeenschap, vier Waalse Gemeenschap, een Duitstalige Gemeenschap, twee Brussels Hoofdstedelijk Gewest, een gemeenschap BHG en een Franse voor de gemeenschapscommissie BHG.
Bij een wobaanvraag op Vlaams niveau heeft het bestuur vijftien dagen om een antwoord te formuleren. Is het antwoord negatief, dan moet je binnen de 30 dagen beroep aantekenen bij de Beroepsinstelling inzake Openbaarheid van Bestuur.
De Beroepsinstelling heeft vervolgens 30 dagen om een beslissing te nemen die het eerste oordeel van het bestuur vervangt. De Beroepsinstantie kan de beslissing afdwingen om de documenten verplicht vrij te geven.
Indien de uitspraak van de Beroepsinstantie negatief is, kan je als journalist beroep aantekenen bij de Raad van State. Het duurt echter drie tot zes jaar vooraleer je een uitspraak krijgt.
Ook op Federaal niveau kan je Wobben. Het bestuur heeft 30 dagen om te antwoorden en beroep moet aangetekend worden binnen de 30 dagen.
Bij negatief antwoord van het bestuur moet de journalist dus een verzoek tot heroverweging indienen bij de administratie en op de dag van ontvangst van het antwoord een verzoek tot toegang van hergebruik van bestuursdocumenten indienen bij de Commissie.
Deze laatste moet haar advies formuleren binnen de dertig dagen, maar kan het bestuur niet dwingen om de documenten vrij te geven. De administratie heeft vijftien dagen om een beslissing te nemen.
Als laatste kan een journalist naar de Raad van State stappen, maar ook deze uitspraken zijn niet afdwingbaar omdat ze de administratie geen verplichtingen kan opleggen.
In België is het beste wat je kan doen ervoor zorgen dat je wobaanvraag een milieu-invalshoek heeft omdat de beroepsinstantie daar wel krachtig en efficiënt is. Er kan dus met andere woorden wel verplicht worden om documenten vrij te geven.
Maar België zou België niet zijn zonder een paar uitzonderingen.
Zo kan een wobaanvraag geweigerd worden omdat de veiligheid van een land verzekerd moet kunnen worden.
Ook kunnen vertrouwelijke bedrijfsgegevens, persoonsgegevens en informatie inzake strafzaken geweigerd worden. Natuurlijk moet iedere aanvraag apart bekeken worden.
Ter afronding gaven de sprekers nog enkele tips.
Wob enkel om bestaande documenten, nieuwe informatie en analyses zijn namelijk nog niet beschikbaar.
Ook vermijd je best de overmatige belasting van de overheid.
Zo specificeer je best de wobaanvraag in plaats van alle documenten van de afgelopen tien jaar op te vragen. Want als het onrealistisch is, weigert de overheid zeker om documenten vrij te geven.
Voor meer uitleg en voorbeeldcases kun je terecht op de VVOJ-website.
Overheidsorganisaties moeten beter samenwerken met Woo-verzoekers. Stel hun informatiebehoefte centraal, bepaal samen hoe die het beste kan worden vervuld en lever vervolgens ook. Volg voor de samenwerking bovendien een openbare leidraad, zodat beide partijen weten wat ze van elkaar mogen verwachten.
