Vanzelfsprekend is het niet, dat zoveel journalisten zich (blijven) richten op onderzoeksjournalistiek. Met de recente besparingen in Vlaanderen verloor de VVJ 125.000 euro, Fonds Pascal Decroos 100.000. Ook voor MO* magazine en de Brusselse regionale omroep Bruzz hebben de bezuinigingen ingrijpende gevolgen. Ook de Nederlandse publieken omroepen moeten programma’s schrappen per 2027 vanwege scherpe bezuinigingen.
Rode draad door het programma was dan ook het thema Kwetsbaarheid & weerbaarheid. In meer dan 80 verschillende sessies bespraken we waar onze grootste kwetsbaarheden als beroepsgroep liggen. En bovenal: hoe we ons daar tegen kunnen weren. Bijvoorbeeld met onconventionele samenwerkingen, door AI in slim in te zetten in onderzoek of tools om democratie te versterken. Ook leerden we van oorlogsverslaggevers, data-onderzoekers in conflictgebieden en deelde Maxie Eckert van De Standaard haar lessen voor kritische en gefundeerde wetenschapsjournalistiek in het essay ‘De prof zal het wel weten, toch?’
Keynote speaker was Tina Lee van het feministische cross-border newsroom Unbias the News. Ze gaf een optimistische speech over how to bypass the ‘broligarchs’. Ofwel: hoe Big Tech écht niet alle macht en wijsheid in pacht heeft. Nieuwe verhalen onthullen, dat ene waar we goed en uniek in zijn, daar moeten we in vertrouwen en dat ook samen doen, was haar oproep. En het helpt ook als onze redacties een afspiegeling zijn van de samenleving die we willen bedienen en binden.
Op vrijdagavond genoten sprekers en deelnemers van een goed diner, kreeg chef onderzoeksjournalistiek bij NRC Wubby Luyendijk het Vliegwiel uitgereikt en werden de Leuvense kroegen tot in de late uurtjes onveilig gemaakt.
Het thema ‘Kwetsbaarheid’ kwam onverwacht nog op een meer persoonlijke manier terug in de sessies. Opener dan ooit deelden vakgenoten over mislukte onderzoeken of mentale uitdagingen. In een lastminute aangeboden pop-up sessie stelden bovendien de makers van dé veelbesproken podcast van het moment – op zoek naar Marlotte van Zembla – zich open voor kritiek en discussie. Ze gaven ook inkijk in de overwegingen die zij zelf hadden in het maakproces.
Al met al een conferentie die laat zien dat we samen sterk staan en veel van elkaar kunnen leren. En dat is bemoedigend, want zoals in de afsluitende woorden: “als we doen of we niet kwetsbaar zijn, dan zouden we pas echt kwetsbaar zijn”.
Hoe moeten we omgaan met de wetenschapper als single source? Een pleidooi voor een scherpere afstelling van de journalistieke bullshitdetector.
