Titel: Internet Bootcamp: Zoeken in archieven
Datum en tijd: zaterdag 28 november 9:00-10:15
Spreker: Eric Hennekam
Aantal deelnemers: 25
Tekst: Lemke Kraan
Tachtig procent van het internet is onzichtbaar voor Google. Maar laat dat nou net de bronnen zijn die je als journalist wilt hebben.
‘Journalisten moeten op het web speuren naar deuren die toegang bieden tot het onzichtbare web’, zegt Erik Hennekam.
Een archief kan zo’n voordeur zijn.
Een foto van een stenengooiende Rita Verdonk vind je niet via een zoekvraag in Google. Maar misschien vind je zo’n foto wel in het archief van de kraakbeweging. Onderzoeksjournalisten moeten daarom leren denken in ‘archiefvormers’. Alle personen, bedrijven en instellingen die bij een onderwerp betrokken zijn, zijn archiefvormers. Van de bekende ‘wie, wat, waar, wanneer en waarom’ wijzen de eerste vier w’s de weg naar bruikbare archieven.
Hoe vind je de voornaam van de vader van Geert Wilders als je weet dat hij directeur was van OCE van Grinten?
Als je Wilders in combinatie met het bedrijf in een zoekmachine voor patenten als Google Patents intikt, heb je zijn voornaam zo te pakken.
Een goed begin van een speurtocht in archieven is de Bennekams website: archiefzoeker (http://www.archiefzoeker.nl/) . Elke dag voegt Bennekam op deze site vier nieuwe archieven toe. Een andere koepelsite voor archieven is het International Council on Archives (http://www.ica.org/).
Zoeken naar personen:
Genealogen nemen het niet zo nauw met privacy. Zo stond de toenmalige verblijfplaats van John Mieremet gewoon op Geneanet. Ook zijn op deze site gedigitaliseerde familieadvertenties te vinden die sinds 1946 uit kranten zijn geknipt.
Audiovisuele bronnen:
Originele bronnen voor audiovisueel materiaal zijn de sites Europeana, Blinkx, Europafilmtreasures en de National Film Preservation Board.
Tips
1. Neem een abonnement op de Koninklijke Bibliotheek (KB). Op die manier heb je toegang tot 1250 elektronische tijdschriften en een zeer uitgebreide kranten en tijdschriftendatabank.
2. Kijk eens op de site van European Library. Deze site heeft ook een uitgebreide beeld collectie.
3. De opmaak van de historische kranten startpagina is verschrikkelijk, maar je kunt er een hoop op vinden, zoals het hele archief van de Leeuwarder Courant.
Of kijk eens in het digitale archief van het ANP waar uitgeschreven radiobulletins staan uit de periode 1937-1984.
4. Wil je ervoor zorgen dat je artikel hoog eindigt in de zoekresultaten? Dan moet je je stuk uploaden in Archive. Archive is hét internet archief Zo kun je via de WayBack Machine opgeheven websites bekijken of materiaal vinden wat van een website is afgehaald.
5. Laat een bibliothecaris voor je werken! Via de website Ask a librarian kun je je vraag bij een Amerikaanse bibliothecaris neerleggen.
6. De website Wikileaks voor rare maar originele bronnen.
7. Maak je zoekvraag scherper door met ~ naar synoniemen te zoeken in Google. Of gebruik het Synoniemennet.
8. Weg is niet weg. Zo bleek een filmpje van Wilders dat op een Israëlische website stond maar was weggehaald nog wel te vinden via een Japanse of Chinese zoekmachine (www. baidu.jp, www.baidu.com).
9. Als je twijfelt over de betrouwbaarheid van een site kun je de website opzoeken oplii.org. Op deze website houden bibliothecarissen betrouwbare sites bij.
10. Zoek contact met een nationale archivaris. Archivarissen zijn zeer precies en zijn dus goede bronnen om mee te beginnen.
11. Via Diplomacymonitor blijf je op de hoogte van officiële stukken.
Eric Hennekam is (internet)researcher, genealoog, publicist en docent.
Websites: Archieven, Archievenzoeker en het Archievenforum.
