De Loep, Longlist, Opsporend

Rabobank en de ontbossers

Het Financieele Dagblad
Jeroen Groot en Jasper Been
Redactie

Jeroen Groot en Jasper Been van Het Financieele Dagblad ontdekten dat Rabobank honderden leningen verstrekte aan Braziliaanse boeren die door de nationale milieuautoriteit zijn aangemerkt als illegale ontbossers. Dit terwijl de bank zegt een ‘nultolerantiebeleid’ tegen illegale ontbossing te hanteren. De journalisten vergeleken informatie over tienduizenden leningen aan Braziliaanse boeren met een register van milieuovertredingen van de federale milieuautoriteit Ibama en deden onderzoek ter plaatse. Rabobank ontkende niet de leningen te verstrekken, maar zei de Ibama bevindingen anders te waarderen. Op individuele gevallen wilde de bank niet ingaan. De FD productie biedt overtuigende aanwijzingen voor een directe betrokkenheid van Rabobank bij illegale ontbossers.

Het FD deed uitgebreid data-onderzoek in samenwerking met de Braziliaanse ngo Repórter Brasil. Uit gegevens van de Braziliaanse ontwikkelingsbank BNDES die boeren geld leende en daarbij gebruik maakte van de expertise van de Rabobank, bleek dat ruim driehonderd Braziliaanse boeren die een embargo kregen opgelegd om illegale ontbossing, toch een lening kregen. Rabobank is verantwoordelijk voor de selectie van deze klanten. Ook het risico op wanbetaling is voor Rabobank, net als de winst die er met de leningen wordt gemaakt. Rabobank zei wel onderzoek te doen naar zulke klanten, maar het embargo te beschouwen als een verdenking en niet als reden om klanten te weigeren of er afscheid van te nemen.

Steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten maakte een bezoek aan Brazilië mogelijk om ter plaatse de activiteiten van twee boeren vast te stellen. Het verhaal werd hierdoor een combinatie van reportage en dataonderzoek. De graphics van de webspecial laten zien wat er is gevonden en in welke context de bevindingen moeten worden gezien.

Gerelateerde artikelen

Hoe kan het dat glyfosaat, ondanks zorgen bij wetenschappers over de mogelijke gezondheidsrisico’s, toch weer werd toegelaten?
Veel boeren zeggen niet zonder glyfosaat te kunnen. Het bestrijdingsmiddel is zeer effectief en daarom ook de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld. Maar hoe veilig is glyfosaat? Wetenschappers die in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie het bestrijdingsmiddel onderzochten, concludeerden dat het waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen is. Toch is het gebruik onlangs weer voor tien jaar toegestaan door de Europese en nationale pesticideautoriteiten.

Huisartsenketen Co-Med wilde zoveel mogelijk omzet genereren en nieuwe praktijken verwerven. De zorg voor patiënten was van ondergeschikt belang. Uit dit onderzoek van NRC blijkt onder meer dat zorgdeclaraties werden opgehoogd, medewerkers onder druk gezet, winstcijfers opgeblazen, en contracten met terugwerkende kracht werden aangepast. De bedrijfstop gebruikte premiegeld – bedoeld voor patiëntenzorg – voor excessieve privé-uitgaven en kocht er nieuwe praktijken van. Dat bleek een piramidespel: de gegarandeerde inkomstenstroom van nieuwe huisartsenpraktijken was nodig om verder te groeien

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk