De Loep, Longlist, Opsporend

Conflictsoja

De Standaard
Ine Renson
Kranten Two-tone

Het verbouwen van soja in Brazilië en het vervoer ervan naar Europa leveren immense problemen op. Ine Renson maakte hierover een artikelenreeks voor De Standaard die de titel  ‘conflictsoja’ meekreeg. Onze vlees- en zuivelindustrie draaien op soja, de boon die is uitgegroeid tot hét krachtvoer om varkens, kippen en koeien snel te doen groeien. Internationale sojahandelaars zoals Cargill en Bunge, de voedingsindustrie en onze supermarkten beweren dat ze verantwoorde soja gebruiken. Dat blijkt niet zo te zijn. Ondoorzichtige aanvoerketens en fraude met eigendomstitels verhullen de werkelijke afkomst van de soja die we invoeren. De reeks verhalen volgt de sojaroute van de plantages in de Amazone en de Cerrado tot op onze keukentafel.

Om met zekerheid te kunnen zeggen dat de conflictsoja in vlees en zuivel in de Belgische supermarkten terecht komt heeft de journalist uitgebreid onderzoek gedaan in relevante databanken die bijhouden waar en hoe de soja verbouwd wordt en hoe de exportroutes naar Europa lopen. Data maken ook zichtbaar hoe groot de ontbossing in de Amazone is en in een minder bekend savannegebied: de Cerrado. Door verschillende data aan elkaar te linken wordt inzicht gegeven in de omvang van landroof van de lokale bevolking en hoe groot de volumes soja zijn die uiteindelijk naar Europa worden geëxporteerd. Bezoek aan beide regio’s levert gesprekken op met onder meer de lokale bevolking, met wetenschappers die ter plekke onderzoek doen en met vrachtwagenchauffeurs die de soja vervoeren. Zij sprak ook met officieren van justitie en ngo-medewerkers. Uiteindelijk resulteerde het onderzoek in negen verhalen, waarvan er hier drie gepresenteerd worden.

De presentatie op de website wordt verlevendigd met graphics en foto’s.

Gerelateerde artikelen

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Uit dit onderzoek van Zembla blijkt dat de toelating van bestrijdingsmiddelen in de bollenteelt tekortschiet. De toelatingsautoriteit Ctgb heeft namelijk de risico’s van bestrijdingsmiddelen heeft verzwegen. In 2015 ontdekt het instituut tijdens een steekproef normoverschrijdingen bij een zevental middelen. Deze risico’s, met name voor kinderen, werden destijds niet met de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu gedeeld. De Tweede Kamer kreeg over de steekproef te horen dat ‘alle toegelaten middelen veilig bleken te zijn’. Ook probeerde het Ctgb een cruciaal rapport van het RIVM, met daarin de resultaten van het zogeheten Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO), af te zwakken.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk