De Loep, Longlist, Signalerend

Zeker honderdduizend kinderen op school in vervuilde lucht

Platform Investico, Eenvandaag, De Groene Amsterdammer, Trouw, De Gelderlander, Het Noordhollands Dagblad, Vers Beton
Sylvana van den Braak, Felix Voogt, Jolanda van de Beld, Niek Opten, Paul Schram, Ivo Laan en Manon Dillen
Redactie

Je ziet en ruikt het niet, maar het veroorzaakt net zoveel gezondheidsverlies als overgewicht: luchtvervuiling zorgt jaarlijks voor 11.000 voortijdige doden. Uit dataonderzoek van Investico en EenVandaag blijkt dat ruim tweeduizend scholen, kinderdagverblijven, verpleeghuizen en sportvelden te dicht bij een drukke weg staan en daar zelf niet van op de hoogte zijn. De onderzoeksjournalisten gebruikten openbare databestanden en maakten een kaart waarop alle gevoelige verblijfslocaties te vinden zijn.

Kinderen, ouderen en buitensporters zijn extra kwetsbaar voor luchtvervuiling. De GGD heeft richtlijnen opgesteld voor voorzieningen waar deze doelgroepen veel tijd doorbrengen. Investico gebruikte openbare data om deze ‘gevoelige bestemmingen’ te lokaliseren. Locatiegegevens werden uit landelijke registers van zorgaanbieders, kinderopvang- en sportaanbieders gehaald. DUO leverde locatiegegevens van scholen. Om te zien welke scholen, zorginstellingen en sportvelden te dicht bij een drukke weg liggen zijn deze locatiegegevens gekruist met het Nationaal WegenBestand. 

EenVandaag heeft vervolgens een enquête uitgezet onder scholen en buitenschoolse opvang op gevoelige locaties. Dat was veel werk en leverde weinig respons op. Daarom is een groot redactieteam gaan bellen en dat leverde wel veel reacties op die verwerkt konden worden in de reportages.  

Voor de publicaties is een visualisatie gemaakt met alle gevoelige bestemmingen. Over de presentatie is veel nagedacht en gediscussieerd. De onderzoekers wilden geen zwarte lijst publiceren omdat dat negatieve gevolgen kan hebben voor het aantal leerlingen of sporters. Maar het publiek moet gevoelige bestemmingen in hun omgeving wel kunnen opzoeken. Gekozen is voor een kaart waarin niet gezocht kan worden op naam of adres maar waar gebruikers wel zelf kunnen inzoomen. 

Investico schreef een longread voor De Groene Amsterdammer en Trouw; EenVandaag maakte een uitzending. De onderzoekers werkten samen met De Gelderlander, het Noordhollands Dagblad en Vers Beton die het verhaal toespitsten op hun eigen verspreidingsgebied.

Gerelateerde artikelen

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Uit dit onderzoek van Zembla blijkt dat de toelating van bestrijdingsmiddelen in de bollenteelt tekortschiet. De toelatingsautoriteit Ctgb heeft namelijk de risico’s van bestrijdingsmiddelen heeft verzwegen. In 2015 ontdekt het instituut tijdens een steekproef normoverschrijdingen bij een zevental middelen. Deze risico’s, met name voor kinderen, werden destijds niet met de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu gedeeld. De Tweede Kamer kreeg over de steekproef te horen dat ‘alle toegelaten middelen veilig bleken te zijn’. Ook probeerde het Ctgb een cruciaal rapport van het RIVM, met daarin de resultaten van het zogeheten Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO), af te zwakken.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk