De Loep, Longlist

Een tapijt van hazelnoten

De Groene Amsterdammer
Anne Branbergen
Redactie

Multinational Ferrero heeft een oneindige behoefte aan hazelnoten, vooral voor in de hazelnotenpasta. Boeren verdienen hier geld aan, maar de industriële hazelnotenteelt is zeer schadelijk voor bodem en water en dus uiteindelijk voor het hele biosysteem. De Europese Unie verstrekt Bioteelt subsidies waarmee hazelaars worden aangeplant. Maar als na vijf jaar het moment van de eerste oogst is aangebroken, wordt de ‘Bioteelt’, gewone teelt – en dus schadelijk.

Anne Branbergen leeft al bijna veertig jaar in de streek ten noorden van Rome die ‘La Tuscia’ heet, of Noord-Lazio. Haar onderzoek bestond vooral uit eigen observatie. Ze zag een groen paradijs, met een natuurreservaat rond het Lago di Vico, verworden tot een gifbelt vanwege de agressieve hazelnootteelt. Vanwege haar goede lokale contacten kon ze het proces van de hazelnootteelt van dichtbij bekijken. Haar belangrijkste bronnen waren de hazelnoottelers, en vervolgens degenen die zien wat er gaande is, zoals de ex-gedeputeerde Famiano Crucianelli, het ex-europarlementslid Dario Tamburrano, en nog vele anderen.

Met subsidie van het Fonds Bijzondere Journalistieke Producties begon Branbergen in de zomer van 2020 in Calabrië, diep in de punt van de laars, waar in het berggebied rond Torre di Ruggiero een vrij aanzienlijke hazelnootteelt is, nog op ouderwetse leest geschoeid, dus zonder gif. De Calabrezen hebben ‘nee’ gezegd tegen Ferrero, een interessant gegeven. Vervolgens heeft ze het gebied in Noord-Lazio onderzocht en daarna het Ferrero-gebied in Noord-Italië. Op haar reis heeft ze alle facetten van het probleem kunnen bekijken.

Gerelateerde artikelen

Hoe kan het dat glyfosaat, ondanks zorgen bij wetenschappers over de mogelijke gezondheidsrisico’s, toch weer werd toegelaten?
Veel boeren zeggen niet zonder glyfosaat te kunnen. Het bestrijdingsmiddel is zeer effectief en daarom ook de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld. Maar hoe veilig is glyfosaat? Wetenschappers die in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie het bestrijdingsmiddel onderzochten, concludeerden dat het waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen is. Toch is het gebruik onlangs weer voor tien jaar toegestaan door de Europese en nationale pesticideautoriteiten.

Huisartsenketen Co-Med wilde zoveel mogelijk omzet genereren en nieuwe praktijken verwerven. De zorg voor patiënten was van ondergeschikt belang. Uit dit onderzoek van NRC blijkt onder meer dat zorgdeclaraties werden opgehoogd, medewerkers onder druk gezet, winstcijfers opgeblazen, en contracten met terugwerkende kracht werden aangepast. De bedrijfstop gebruikte premiegeld – bedoeld voor patiëntenzorg – voor excessieve privé-uitgaven en kocht er nieuwe praktijken van. Dat bleek een piramidespel: de gegarandeerde inkomstenstroom van nieuwe huisartsenpraktijken was nodig om verder te groeien

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk