De Loep, Longlist

De ongewenste invloed van China

Follow the Money, RTL Nieuws en De Tijd.
Mira Sys, Dorine Booij, Siem Eikelenboom, Annebelle de Bruijn, Heleen Emanuel, Koen de Regt, Roland Strijker, Lars Bové
Schermafbeelding 2022-01-13 om 13.32.00

Onder leiding van Follow the Money publiceerden in totaal elf (onderzoeks)redacties uit zeven Europese landen onder de noemer China Science Investigation meerdere artikelen en uitzendingen. In Nederland waren dat RTL Nieuws en FTM, in Vlaanderen De Tijd. Het onderzoek gaat over kennisveiligheid in verschillende Europese landen.

Het onderzoek begon met de simpele vraag: waarom studeren er zoveel Chinese studenten aan Europese universiteiten?

Vrijwel alle Nederlandse en Belgische universiteiten werken samen met Chinese universiteiten die gelinkt zijn aan het leger. Het collectief heeft een database gemaakt van bijna 3000 onderzoeken waaruit dit blijkt. Die publicaties bevatten gevoelige wetenschappelijke kennis op defensie en veiligheidsgebied, zoals wapentechnologie, onbemande voertuigen (drones) en hypersone raketten.

De journalisten bestudeerden de onderzoeken, spraken deskundigen en verwierven informatie via Wob-verzoeken. Zij zetten ze een samenwerkingsverband op met tal van andere Europese journalistieke partners. 

Het blijkt dat er veel studenten van Chinese militaire universiteiten studeren aan buitenlandse universiteiten en zo kennis opdoen die het Chinese leger nog niet heeft.

In tien jaar tijd hebben 93 Chinese militaire wetenschappers een betaalde aanstelling gehad bij een Nederlandse universiteit.

De MIVD en meerdere experts noemen deze bevindingen zorgelijk omdat Nederlandse kennis op deze wijze terecht komt bij het Chinese leger.

Als gevolg van de publicaties zijn onder andere de richtlijnen op universiteiten verscherpt.

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk