Controlerend, De Loep, Longlist

Genomineerd: Wij waren hun enige hoop –  Hoe Mayday Rescue werd verraden

De Groene Amsterdammer
Tjitske Lingsma en Minka Nijhuis
Kranten Two-tone

In 2020 werd Mayday Rescue in Amsterdam failliet verklaard. Deze stichting verzorgde materieel, trainingen en fondsenwerving voor Syrische hulpverleners: de Witte Helmen.  Minke Nijhuis en Tjitske Lingsma zochten uit welke rol Nederland speelde bij de ondergang van het succesvolle Mayday.

Tussen 2014 en 2020 ging er ruim 120 miljoen euro van donorlanden via Mayday naar de Witte Helmen, reddingswerkers in Syrië, twee keer genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede. Nederland doneerde van 2015 tot eind 2018 in totaal 12,5 miljoen euro. Die hulp werd stop gezet omdat het kabinet geen positief resultaat meer verwachtte van de ‘stabilisatiesteun’ aan de Syrische oppositie.

Volgens de journalisten speelde bij dit besluit ook een Russisch-Syrische desinformatiecampagne een rol. Zo stelden Kamerleden Pieter Omtzigt en Martijn van Helvert vragen over de steun aan de Witte Helmen. Ze verwezen daarbij naar een artikel van Vanessa Beeley – blogger en pro-Palestina-activist – over ‘terroristische activiteiten’ van de hulporganisatie.

Verder onderzocht De Groene Amsterdammer de rol van de Nederlandse chief financial officer Johan Eleveld. Hij bleek als bestuurder betrokken bij drie faillissementen, een aspect wat niet eerder was belicht. Eleveld bleef zichzelf salaris uitkeren, toen veel medewerkers dat niet meer kregen en leende geld wat niet werd terugbetaald. De journalisten stond hij alleen off-the-record te woord.

Het onderzoeksverhaal is gebaseerd op maandenlange research van Wob-documenten, rechtbank- en faillissementsverslagen, Kamerstukken en publicaties in binnen- en buitenlandse media. Gesproken werd o.a. met Syrië-deskundigen, oud-medewerkers en bestuurders van Mayday Rescue en de Witte Helmen en de curator.

Gerelateerde artikelen

Hoe kan het dat glyfosaat, ondanks zorgen bij wetenschappers over de mogelijke gezondheidsrisico’s, toch weer werd toegelaten?
Veel boeren zeggen niet zonder glyfosaat te kunnen. Het bestrijdingsmiddel is zeer effectief en daarom ook de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld. Maar hoe veilig is glyfosaat? Wetenschappers die in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie het bestrijdingsmiddel onderzochten, concludeerden dat het waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen is. Toch is het gebruik onlangs weer voor tien jaar toegestaan door de Europese en nationale pesticideautoriteiten.

Huisartsenketen Co-Med wilde zoveel mogelijk omzet genereren en nieuwe praktijken verwerven. De zorg voor patiënten was van ondergeschikt belang. Uit dit onderzoek van NRC blijkt onder meer dat zorgdeclaraties werden opgehoogd, medewerkers onder druk gezet, winstcijfers opgeblazen, en contracten met terugwerkende kracht werden aangepast. De bedrijfstop gebruikte premiegeld – bedoeld voor patiëntenzorg – voor excessieve privé-uitgaven en kocht er nieuwe praktijken van. Dat bleek een piramidespel: de gegarandeerde inkomstenstroom van nieuwe huisartsenpraktijken was nodig om verder te groeien

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk