#LROJ18, Woo

Brussels Papers – een onderzoek naar mandaten en zitpenningen

Brussels Papers

Workshop tijdens #LROJ18 van Claude Archer (Transparencia.be) en Steven Vanden Bussche (Apache).

Voor het project Brussels Papers hebben journalisten van zeven Belgische media samengewerkt met burgerjournalisten en klokkenluiders. Het doel was om de geldstromen van honderden openbare instellingen en deelgemeenten in het gewest Brussel in kaart te brengen. En wat de bestuurders van deze instellingen verdienen.

Dat weten namelijk alleen de burgemeesters, die zo hun eigen systemen hebben om deze bestuurders aan te stellen. En hoewel sinds 2006 de namen van alle bestuurders en hun vergoedingen (‘zitpenningen’) in een openbaar kadaster moeten worden gepubliceerd, zijn de burgemeesters niet happig op het openbaar maken van hun gunningen.

Om de geldstromen in kaart te brengen, hebben vrijwilligers en journalisten een groot WOB-offensief ingezet, met een openbare website waarop de informatie wordt gepubliceerd. Tijdens de workshop werd een barometer gepresenteerd waarmee je in een oogopslag kon zien of de politicus in kwestie wel of niet transparant is met het verstrekken van deze informatie. Dit vanwege de komende lokale verkiezingen in België (14 oktober 2018).

Een dergelijk groots opgezet onderzoek is nog niet eerder gedaan.

Vrijwilligers van Transparencia.be en Anticor helpen de journalisten en burgertipgevers met WOB-procedures om aan de namen en de vergoedingen te komen. Ook bouwen zij de database en software die het mogelijk maakt WOB-aanvragen op grote schaal te doen én geheim te houden tot aan de publicatie van de resultaten. De journalisten houden hun eigen controlerende taak, in dit geval het controleren van zowel het materiaal dat aangeleverd wordt door burgers en het controleren van het functioneren van de overheid.

Steven Vanden Bussche werkt bij het onderzoeksplatform Apache.be. Samen met Transparencia deed hij onlangs een soortgelijk onderzoek rond de dertien zogenoemde centrumsteden in Vlaanderen. En er staat nu nog een samenwerkingsproject in de steigers.

Uit deze workshop bleek dat burgerinitiatieven en journalisten elkaar kunnen versterken. Brussels Papers is daar een voorbeeld van.

 

Gerelateerde artikelen

Overheidsorganisaties moeten beter samenwerken met Woo-verzoekers. Stel hun informatiebehoefte centraal, bepaal samen hoe die het beste kan worden vervuld en lever vervolgens ook. Volg voor de samenwerking bovendien een openbare leidraad, zodat beide partijen weten wat ze van elkaar mogen verwachten.

Ministeries doen steeds langer over de behandeling van een Woo-verzoek. De Wet open overheid schrijft voor dat iemand die een informatieverzoek doet, binnen 42 dagen een besluit moet ontvangen. Het afgelopen jaar duurde het gemiddeld 172 dagen voor er een besluit was genomen, waar dat in 2022 nog 167 dagen was. Slechts in 17 procent van de verzoeken wordt een besluit tijdig genomen. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Open State Foundation, Instituut Maatschappelijk Innovatie en de Universiteit van Amsterdam.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk