KEYNOTE 1 De eerste keynote speech op de VVOJ Conferentie 2015 komt van de Deense Cathrine Gyldensted, pleitbezorgster van constructieve journalistiek. Journalisten zijn meer dan spiegelaars van de wereld, ze beïnvloeden deze ook, meent Gyldensted. “We houden graag iedereen verantwoordelijk, maar wij zijn dat zelf ook.”
door Gidi Pols
Journalisten kunnen een debat op een opbouwende manier ondersteunen. Als voorbeeld geeft Gyldensted een verhaal dat ze maakte voor de radio in haar tijd als correspondent in de Verenigde Staten. Het moest gaan over de gevolgen van groeiende werkeloosheid.
In plaats van de geïnterviewde vrouw als slachtoffer van de economische malaise te portretteren besloot Gyldensted haar vragen wat zij leerde van haar situatie. Het leverde een verhaal op dat het slachtofferframe doorbrak. Gyldensted kreeg meer reacties dan normaal van luisteraars. Ze vonden het inspirerend en het had hen aan het denken gezet.
Gyldensted haalt een paar wetenschappelijke onderzoeken aan die haar verhaal ondersteunen. Zo stoot verdriet mensen af. Focussen op verdriet in verhalen kan dus een averechts effect hebben. Berichten met een ‘silver lining’ blijven beter hangen, dus van negatief nieuws waar toch een element van hoop in zit, onthoudt het publiek meer. En dan blijken oplossingsgerichte berichten ook nog eens een oplossingsgericht publiek debat te stimuleren.
Het is ook goed om ander soort vragen te stellen, betoogt Gyldensted. Nu stellen journalisten meestal vragen over het verleden en het heden aan politici, terwijl het publiek vaak vragen over de toekomst wil stellen. Het zou dus goed zijn als er bijvoorbeeld een politiek programma komt dat zich richt op de toekomst, naast politieke programma’s die controleren of politici hun eerder gedane uitspraken na komen.
De opbouwende manier van journalistiek is mogelijk. Gyldensted noemt de Zweedse Ingrid Thörnqvist, de Zuid-Afrikaanse Paddi Clay en de ons welbekende Rob Wijnberg van De Correspondent als voorbeelden van mensen die kritisch en opbouwend tegelijk zijn. Gyldensteds landgenoot Asbjorn With won zelfs de meest prestigieuze journalistieke prijs van Denemarken voor zijn constructive journalism project.
Na afloop van de keynote krijgt het publiek in de zaal het verzoek vragen te formuleren die zij graag gesteld zouden zien in het openbare interview met Gyldensted, later deze dag. De vragen worden gescoord op hun bruikbaarheid en vervolgens als papieren vliegtuigje naar Gyldensted op het podium gemikt. Dat levert tien minuten vrolijke chaos op en complete zwerm vliegtuigjes met vragen erop.
Lees ook het stuk van de Correspondent over Cathrine Gyldensteds boek From Mirrors to Movers.
Op de foto: Gyldensted neemt de eerste van een zwerm aan papieren vliegtuigjes met vragen erop in ontvangst. Rechts Ger Casparie, die dit intermezzo leidde.
Foto: Paul Schram