Conferentie, Nieuws, vvoj2015

#VVOJ15: De grenzen van transparantie

Discussie over transparantie met ombudsmannen Sjoerd de Jong (NRC), Tom Naegels (De Standaard) en Margo Smit (NOS)

Op de tweede middag van de VVOJ Conferentie in het Nationaal Archief in Den Haag bespraken drie ombudsmannen de betekenis van transparantie voor de hedendaagse journalistiek. In het panel zaten Sjoerd de Jong (NRC), Margo Smit (NOS) en Tom Naegels (De Standaard). Een verslag.

door Vincent Sondermeijer

Volgens Sjoerd de Jong draait journalistieke transparantie om het inzichtelijk maken van je bronnen, en het aangeven waarom het onderzoek belangrijk is. Daarom pleit De Jong voor een geode, duidende alinea in ieder onderzoeksartikel. Daarin moet staan wat de zin van het verhaal is.

Juist omdat het onderwerp van het onderzoeksverhaal bijzonder is, moet de journalist hoge transparantie-eisen aan zijn stuk stellen, meent De Jong. Wat was zijn werkwijze, hoe is het verhaal tot stand gekomen, welk wederhoor heb je allemaal gepleegd?

Margo Smit bekijkt de zaak door een tv-bril. Zij vindt dat van transparantie sprake is als een programma inzicht geeft in welke shots zijn gebruikt en waarom, en waarom een voor een bepaalde geïnterviewde is gekozen. Smit vindt het niet verstandig om interviews in hun volledigheid online te zetten. Ze denkt dat dan de methode van de interviewer volledig komt bloot te liggen.

Als ombudsman praat Smit geregeld met redactieleden over hun werk,  waarbij transparantie een terugkerend thema is. Overigens zijn de redacties niet verplicht om haar adviezen op te volgen. Smit: ‘Ik gooi het op de vloer, geen idee wat ze er mee doen.’

Naegels is van mening dat vooral het onderkennen van belangenconflicten bijdraagt aan transparantie bij de krant. Wie betaalt reportages in het buitenland? Wat is de ideologie van de krant, en welke ideologie hangen de journalisten zelf aan? Hoe bewust is de krant eigenlijk van zijn eigen ‘standpunt’?

De krant kan volgens Naegels door transparant te zijn ook kritiek vanuit het lezerspubliek voorkomen. De ombudsman is in zijn ondersteunende rol daarbij niet volledig vrij: hij is in dienst van de krant, en dient zich dus ook te houden aan bepaalde afspraken met geïnterviewden. Dat betekent bijvoorbeeld dat hij soms in geval van conflict niet het volledige interview naar buiten mag brengen.

Op de foto vlnr: Sjoerd de Jong (NRC), gespreksleider Charlotte Govaert, Margo Smit (NOS) en Tom Naegels (De Standaard).

 

Gerelateerde artikelen

Het College van Bestuur van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) heeft besloten om een bijzondere leerstoel Onderzoeksjournalistiek in te stellen. De leerstoel wordt voor 5 jaar ingesteld en is tot stand gekomen op initiatief van de Vlaams-Nederlandse Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ). Voor de financiering zijn Vereniging Veronica, Gieskes-Strijbis Fonds en Stichting Democratie en Media bij dit initiatief betrokken.

Journalisten zijn niet tevreden over de afhandeling van Woo-verzoeken. Het duurt vaak lang, levert soms weinig op, en de communicatie kan volgens hen beter. Veel winst lijkt te halen uit tijdig en open overleg en praktische afspraken tussen Woo-behandelaars en de journalisten.

Dit volgt uit een onderzoek waaraan 256 (onderzoeks)journalisten deelnamen en waarvoor een dialoogtafel met journalisten en Woo-behandelaars van de overheid is georganiseerd.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk