Andrew Haggard en zijn kompanen van onderzoeksburgerjournalistiek platform Bellingcat zien elkaar zelden. Ze leven op verschillende plekken in verschillende landen. Waarom elkaar nog face-to-face ontmoeten? Alleen op conferenties als die van de VVOJ, waarop hij nu speecht, komt hij nog wel eens een collega tegen.
Door Jochem van Staalduine
Bellingcat is het product van zes man met een hobby. Ze analyseren informatie door te kijken naar metadata of de plek en het tijdstip waarop foto’s gemaakt zijn. Ook voor Haggard is Bellingcat een hobby en geen betaalde baan. Hij werkt voor Microsoft. De zes man achter Bellingcat zijn er inmiddels achttien. Het project is gestart via Kickstarter en probeert nu een non-profitorganisatie te worden.
In zijn speech gaat Haggard in op geolocatie en het verifiëren van informatie. In andere woorden: hij controleert beweringen door middel van open source materiaal. Ook spoort hij zo nu en dan de verblijfplaats van een vluchteling op. Dat is het makkelijkst uit te leggen met voorbeelden.
In opdracht van een Nederlandse krant onderzocht Haggard de verblijfplaats van twee half-Nederlandse kinderen die ontvoerd zouden zijn door hun Tsjetsjeense moeder. Gewapend met een foto van haar instagram-account ging hij op zoek naar wat leek op een minaret en de radiotoren die daarnaast stond. De foto was geüpload in Raqqa, Syrië, maar daar was de minaret niet terug te vinden. Haggard: “En ik kan je verzekeren, er zijn een hoop moskeeën in Raqqa.”
Vervolgens zocht hij via Twitter naar foto’s met zoekterm ‘Raqqa mosque’ en kwam hij op min of meer toevallig uit op een minaret in Tell Abyad, dichtbij de grens van Syrië met Turkije. Met behulp van de coördinaten van de locatie, Google Earth en tools als Yomapic wist hij de informatie bevestigd te krijgen: er stond inderdaad een radiotoren naast de minaret. Daarmee waren de kinderen nog niet terug, maar was in ieder geval duidelijk welke kant de moeder met kinderen op was gegaan.
Een andere gebeurtenis waar Haggard zich mee bezighoudt, is de aanval op MH17. De Russische overheid claimde eerst dat de raket die het vliegtuig vol Nederlands neerhaalde afkomstig was van een type BUK-installatie dat Rusland al sinds 1999 niet meer gebruikte. Haggard zocht en vond fotografisch bewijs dat de BUK-installatie nog wel gebruikt werd.
Een latere Russische theorie was dat de BUK-installatie afkomstig was van een terrein in Oekraïense handen. Dat probeerden ze te bewijzen met foto’s van 14 juli en 17 juli waarop de BUK-installatie eerst wel en daarna niet meer te zien was.
Haggard ging vervolgens door stapels satellietbeelden van Digital Globe om te zien hoe het terrein in de loop van de tijd aangepast werd: begroeiing verdween of kwam juist terug, er gebeurde ‘iets’ met het gras, al was vanaf de satelliet niet helemaal duidelijk wat. Daaruit concludeerde hij dat de foto’s nooit genomen konden zijn op 14 en 17 juli, maar daarvoor.
Voor meer voorbeelden, informatie en uitleg over de manier waarop Bellingcat werkt, zie https://www.bellingcat.com/category/resources/how-tos/
Foto Jules Ruijs
