Wat begon als een verzuchting van drie dames tijdens de boekpresentatie van een vierde (“Het is toch bijna onmogelijk is om echt een groter project aan te pakken, waar je als freelancer meer dan een maand fulltime aan werkt, als je niet zeker weet dat het ook wordt afgenomen. Moeten we niet eens een dag organiseren waarop we tips met elkaar uitwisselen?”) en uitgroeide tot de Dag van het Grote Verhaal, krijgt na een succesvolle eerste aflevering op 19 september j.l. een vervolg in 2015.
Met een keur aan key note sprekers, korte inspirerende praktijkvoorbeelden en een panel van uitgevers, een fonds en een hoofdredacteur leverde de Dag vooral veel tips hoe je een Groot Verhaal kunt pitchen, bij wie je op welke manier moet aankloppen en waar alternatieve financieringsbronnen zouden kunnen zitten. Met een oproep je verhaal altijd “urgentie” te geven, zette openingsspreker Arnold van Bruggen (The Sochi Project) de toon voor een dag van optimisme en inspiratie. “Goede journalistiek is niet gratis,” betoogde Van Bruggen, en liet zien hoe je met een bijna “archeologische, antropologische manier van werken” honderden donateurs kunt betrekken bij zelfs een weinig sexy onderwerp als de Kaukasus.
Stella Braam nam de uitverkochte zaal mee in de wereld van de participerende journalistiek, van roetverwijderingsfirma tot oplichterspraktijken. En bedacht bij vrijwel elk aangedragen verhaalonderwerp een onorthodoxe financieringsbron: van kinderfonds tot zorgverzekeraar. “Geef me even”, zei ze toen haar gevraagd werd hoe ze nu haar eigen vroege werk over de Grijze Wolven zou financieren, “ik durf de weddenschap aan dat ik er iets op verzin.”
Voormalig Newsweek-journalist en succesvol freelancer voor bladen als The New Yorker, the Atlantic Monthly en The Smithsonian Joshua Hammer lichtte toe hoe hij verhalen bedenkt die niet alleen leuk zijn om te maken, maar door slim combineren en variëren ook aantrekkelijk voor eindredacteurs én dus ook uitvoerbaar worden. “Ik ga vaak voor de ‘crime and punishment’ verhalen,” zei Hammer. “Die hebben een mooie vertellijn en spanningsboog, ze zijn universeel aansprekend. Wat ook altijd werkt? A story on how the mighty have fallen!”
Hammer raadde de aanwezigen aan een eigen stem en identiteit te kweken. “As a freelancer, it is very hard to be a generalist. Weet wat een potentiële afnemer wil, en pas zo nodig je ideeën er op aan. Ze moeten direct weten: voor dit soort verhalen moet ik bij die-en-die zijn! Dat geeft je een bodem in je freelancers-bestaan.” Dat die bodem in Amerika, waar bladen soms nog 3 tot 5 dollar per woord (!) betalen, wat steviger is dan in een klein taalgebied als het Nederlandse, erkende Hammer grif. Maar, zei hij, “75% percent of my stress is in finding the right idea. Het belang van een goed idee is in Nederland niet anders dan in de VS.”
Bij de ter afwisseling ingeplande korte praktijkvoorbeelden kwam financiering door een havenbaron (Anja Vink), crowdfunding voor beginners (Anne Dilven), zin (Maarten Bax) en onzin (Sander Koenen) van zelf-uitgeven, schrijven voor (Gijs de Swarte) en in (Franka Hummels) het buitenland, en de kleine stap van journalistiek naar bijna-project-manager (Joost Bos) ter sprake. Waarna uitgevers Tilly Hermans (AtlasContact), Maarten Boers (Nieuw Amsterdam) en Jeroen van Bergeijk (long-read-app Fosfor), samen met Vrij Nederland hoofdredacteur Frits van Exter en directeur Mariette Wolf van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten nuttige pitch-tips en een scherpe maar zeer leerzame beoordeling van vier dappere pitchers gaven.
Slagroom op de al overvolle en smakelijke taart was de officiële presentatie van het Handboek Verhalende Journalistiek door een van de auteurs, Henk Blanken. “Betere verhalen schrijven, en verhalen beter schrijven,” was krachtig zijn credo. Om maar vast een voorschot te nemen op de tweede editie van de Dag die in 2015 zeker gehouden gaat worden: Minder spreken over hoe we het grote verhaal mogelijk maken, en meer over hoe we het maken!
Van de Dag, die werd gepresenteerd door VVOJ-directeur Margo Smit en door de studenten van de masteropleiding journalistiek van de Universiteit van Amsterdam kundig werd ondersteund, komen binnenkort interviews met sprekers en verslagen van de speeches beschikbaar. Zie hier al een groot aantal tips voor het verkopen van een verhaal, verzameld door de organisatie en gepubliceerd op poster formaat via J-lab. Voor Villamedia zette deelnemer Peter Olsthoorn ook nog eens de beste tips op een rij.
De dag kwam tot stand met steun van de Commissie Onderwijsfonds Publiekstijdschriften (COP), de FreelancersAssociatie (FLA) en uitgeverij AtlasContact. De organisatie was in handen van de FLA, de Stichting Verhalende Journalistiek, de opleiding journalistiek van de UvA en de VVOJ.
