Titel: Data stories: ze zitten overal
Spreker: Jennifer LaFleur
Datum: Vrijdag 15 november 2013 14:00 -15:45 uur.
Aantal deelnemers: ongeveer 25
door Rachel de Vos
De zaal loopt vol met mensen die zich verzamelen voor de presentatie van Jennifer LaFleur, die nog even bang was dat niemand zou komen. De Amerikaanse journaliste, die verschillende prijzen won voor haar publicaties, is werkzaam bij ProPublica en geeft op de eerste dag van de bijeenkomst een presentatie over data stories.
Data klinkt saai, maar met data kom je juist achter iets opmerkelijks. Door in de data te duiken ontdek je dingen. Zo zijn journalisten erachter gekomen dat een gevangenis in de Verenigde Staten de achtergrond van werknemers niet checkte.
De meest krachtige verhalen zijn gebaseerd op data. LaFleur vertelt dat het bij dit soort verhalen heel belangrijk is om samen te werken, anders ontstaat er een gat van informatie tussen die persoon die de gegevens zoekt en de persoon die het verhaal maakt. Iemand die het verhaal maakt snapt anders de gegevens niet en degene die de gegevens uitpluist snapt het verhaal niet.
Vaak komt er een tip binnen op de redactie en wordt er aan de hand van die tip naar gegevens gezocht, maar je kunt gegeven ook gaan analyseren en zo aan een verhaal komen. LaFleur noemt een aantal technieken die kunnen helpen bij het analyseren van data, zoals het gebruik van spreadsheets, databanken, statistieken en mapping. Het is wel belangrijk dat de gevonden gegevens kloppen.
In de presentatie wordt een aantal dingen verteld waar je op moet letten bij het verzamelen van gegevens. Zo is de meeste data niet beschikbaar op internet, en de gegevens die wel online te vinden zijn moeten overeenkomen met wat er op papier staat. Let ook goed op dat de gegevens niet tegenstrijdig zijn. Zo stond een keer in de gegevens van een school dat er meer leraren waren dan studenten, dat kan dus niet kloppen. Volgens LaFleur kom je met logisch verstand al een heel eind.
Datajournalisten moeten naar organisaties toe om gegevens te krijgen, omdat de meeste data niet online te vinden is. Volgens LaFleur zullen acht van de tien organisaties geen gegevens willen geven. Het kan ook zijn dat de data volgens de wet openbaar moet zijn. Als dat het geval is moet de organisatie alsnog de data beschikbaar maken.
LaFleur noemt een aantal manieren hoe ‘nee’ wordt gezegd tegen journalisten:
– De kosten zijn te hoog
– We bewaren de gegevens niet op de computer
– Jullie snappen de gegevens toch niet
– Je vraag is onduidelijk
– Die gegevens zijn beschermd door de wet
In de presentatie wordt uitgelegd dat je hier als journalist doorheen moet prikken en moet volhouden.
Gedurende de hele presentatie geeft LaFleur voorbeelden van verhalen die gebaseerd zijn op data. Zoals het schandaal met de Toyota auto’s die uit zichzelf versnelden, door data zijn journalisten erachter gekomen dat dit probleem zich niet alleen voordeed bij Toyota auto’s. Een van de verhalen die zij het mooist vind op het gebied van datajournalistiek is van een journalist die erachter kwam dat er een seriemoordenaar actief was in de Verenigde Staten.
Hij maakte een databank van alle moorden in de Verenigde Staten, en zag een patroon in de moorden waardoor hij ontdekte dat er een seriemoordenaar actief was. Hij zag dingen die politie niet zag. LaFleur vindt wel dat niet zomaar alle gevonden data online kan zetten, soms riskeer je namelijk dat de gegevens later niet meer openbaar zijn.
