Journalisten moeten zich klaarstomen voor het oorlogsfront van de eenentwintigste eeuw: dat is de boodschap van Alan Pearce, specialist in internetbeveiliging en keynote spreker op het congres van de VVOJ dat vrijdag in Zwolle begon. In zijn toespraak stelde Pearce dat journalisten zich te goedgelovig opstellen ten opzichte van overheden en bedrijven. Ze zouden onafhankelijker moeten opereren, minder moeten geloven van wat ze verteld wordt, en zichzelf veel beter scholen in alles rondom veiligheid en het internet.
door Rachel Levy
Aan de hand van verschillende anekdotes toonde Pearce aan dat journalisten zich nog vaak niet bewust zijn van zowel de mogelijkheden als de valkuilen die het internet aan journalisten biedt. “Iets zoeken of proberen te vinden op het internet is niet een naald in een hooiberg, maar een naald in een universum van een hooiberg,” aldus Pearce.
Het belangrijkste waar journalisten in moeten bekwamen, aldus Pearce, is het deep web – het internet dat op een dieper niveau ligt, waar tal van netwerken verborgen zitten, compleet met oneindig veel databases en documenten.
“Dit is ook de plaats waar je veilig kunt communiceren,” stelt Pearce.
De belangrijkste eigenschap van het deep web is, dat je er alleen informatie kunt vinden, als je weet die informatie bestaat, en ook weet waar je die moet zoeken. Dat betekent dat je er ook heel goed informatie kan verstoppen – zonodig hertiteld tot: “recept van mijn grootmoeder”.
De Snowden-zaak laat zien dat journalisten zelf nog onvoldoende bekend zijn met de mogelijkheden van het internet, meent Pearce. “David Miranda, de partner van Glenn Greenwald, bleek zelf fysiek data mee te dragen toen hij werd gearresteerd. Dat was gewoon heel klungelig, want onnodig. Als hij deze data in het deep web had verstopt, had er geen haan naar gekraaid, en had je vanaf elke willekeurige plek op aarde bij die informatie gekund.”
Een van de nieuwe technieken waarmee journalisten moeten leren werken, is steganografie, zegt Pearce. Dat is de een techniek om een document – tekst of foto – te verbergen in een ander document, op zo’n manier dat het niet voor een ander te zien of te achterhalen is.
“Zo kun je nieuws versturen over de grenzen, door het bijvoorbeeld te verbergen in een iTunes document.”
Wat je in elk geval niet moet doen, zegt Pearce, is je documenten of mail versleutelen. “Zodra je met encryptie werkt, hang je eigenlijk een uithangbord op je document: hier zijn geheimen te vinden.”
Tweede advies: “Wordt niet afhankelijk van een enkele technologie of methode, maar gebruik meerdere technieken om je werk te beveiligen. Dat verkleint het risico.”
En dan de belangrijkste les: zorg er voor dat je je bewust bent van de risico’s als je aan het werk bent. Journalisten zijn vaak het doelwit van monitoring, juist omdat ze onderzoek doen naar bedrijven en overheden. Je zult nooit weten dat je zelf in de gaten wordt gehouden – maar je kunt er maar het beste van uit gaan dat het zo is. Dat betekent: zoveel mogelijk maatregelen nemen om het risico te minimaliseren. Zorg er voor dat je smartphone niet in dienst staat van de overheden en bedrijven, maar je zelf je smartphone gebruikt als je digitale James Bond.
Pearce: “Laat je telefoon voor je werken in het deep web. En kies voor Mozilla Firefox als browser, want dat is de enige die je compleet kunt personaliseren met alle add ons die het biedt.”
Of nog een andere tip: ga het netwerk op met een USB stick waardoor je anoniem surft, op een geheim netwerk.
Pearce eindigt met de noot die hij ook al aan het begin maakte: journalisten moeten hun illusies over de overheid opzij zetten.
“De VS, Canada, Nieuw Zeeland en Australie willen toegang tot alle elektronische data ter wereld. Ze zijn niet ver van hun doel verwijderd. Ze willen deze gegevens niet alleen hebben, maar ze willen ze ook opslaan. Dat kan ook steeds beter, want het opslaan van informatie wordt nog steeds goedkoper.”
