Conferentie

VVOJ2012 verslag: social media as investigative tool (2)

Titel: social media as investigative tool
Spreker: Michaël Opgenhaffen
Datum: 16 november 2012
Tijd: 15:45-17:00 uur
Aantal deelnemers: ongeveer 30

Verslag: Anouk Peeters

Michaël Opgenhaffen, docent-onderzoeker verbonden aan de Masteropleiding Journalistiek van Lessius University College in Antwerpen en de Katholieke Universiteit Leuven, opent met zijn verbazing over het volle lokaal.

‘In 2007 zat ik hier met amper tien man, nu sta ik voor een vol lokaal. Het is duidelijk dat het onderwerp ‘sociale media’ aandacht nodig heeft en dat ook krijgt.’

Binnen sociale media is men persoonlijk, vormt men een netwerk en laat men sporen na. Het is dus vrij eenvoudig om mensen op te sporen die je nodig hebt.

Opgenhaffen opende met het voorbeeld over Anders Breivik. Toen hij de aanslag op het eiland Utoya pleegde, was het vanzelfsprekend dat je als journalist graag Nederlanders te pakken krijgt die in de buurt van het eiland vertoeven. Er zelf naartoe gaan duurt te lang dus het gebruik van sociale media om mensen op te zoeken is ideaal.

Via Facebook kan je zoeken op openbare berichten en persoonlijke getuigenissen. Deze zoekfunctie toont echter niet alle berichten die zouden moeten getoond worden. Een ander platform dat gebruik maakt van Facebook zonder er deel van uit te maken is openstatussearch.com. Hier vind je alle berichten die iets met je zoektermen te maken hebben.

Persoonlijke getuigenissen vinden hangt niet alleen af van de juiste manier van zoeken. Je moet denken zoals een ‘human being’ en in de hoofden van het publiek kruipen. Gebruik bij het voorbeeld van Utoya het woordje ‘ik’ en ‘hier’. Zo kom je op mensen die persoonlijk aanwezig waren op die bepaalde plaats.

Bij Twitter kan je het beste zoeken via de Twitter Advanced Search pagina. Je kan tweets opzoeken die verstuurd zijn binnen een straal rond een plaats en verdere zoekdetails invoegen.

Je kan ook seekatweet.com gebruiken, een site die gebruik maakt van de database van Twitter. Is een tweet niet voldoende en zou je graag ook beeldmateriaal willen gebruiken? Dan kun je terecht op skylines.io, een platform dat alle foto’s op Twitter verzamelt.

‘Hoe zit het dan met het copyright op de foto’s,’ werd er gevraagd.

Alle foto’s op Twitter en Facebook zijn openbaar, al zou je als journalist toestemming aan Twitter of Facebook zelf moeten vragen om de foto te mogen gebruiken.

Een ideale manier om connecties te leggen in bepaalde regio is couchsurfen. Zo kan je een netwerk uitbouwen en mensen die Nederlands spreken blijven contacteren. Je vindt hierover meer informatie op couchsurfing.org. Ook airbnb.com is ideaal om ergens goedkoop te logeren.

Via Google Maps, Foursquare en Wikipedia is het ook mogelijk om mensen op te sporen. Je zoekt het dichtstbijzijnde restaurant op en je hebt al direct een contactpersoon. Op Wikipedia is dan weer nuttig om experts te zoeken. Via de geschiedenis van de site krijg je een overzicht van alle revisies en inzendingen rond dat artikel.

Vaak worden sociale media gebruikt om psychologische redenen zoals te laten weten dat je een interessant leven hebt. Na deze workshop zal ik toch echter twee keer nadenken voor ik iets op het internet plaats.

Gerelateerde artikelen

conferentie-1x

Claimen en framen, dat was het thema van de conferentie 2023. Wie claimt en framet stuurt de dialoog, zet thema’s op scherp en maakt andere geluiden vaak monddood. Hoe gaan we hier als onderzoeksjournalisten mee om? Hoe bewegen we ons in een wereld van wantrouwen? Daarover ging het onder meer tijdens twee succesvolle en verrijkende conferentiedagen op vrijdag 17 en zaterdag 18 november 2023 in Gent.

conferentie-1x

Eind 2013 ontvangt de gemeenteraad van Birmingham, Engeland – een merkwaardige anonieme brief waarin melding wordt gemaakt van een complot van Islamisten om openbare scholen in een achterstandswijk over te nemen. Het geheime plan had de codenaam Operation Trojan Horse. De brief wordt intern snel ontmaskerd als nep, maar veroorzaakt toch landelijke paniek als die in maart 2014 lekt naar de pers. Anekdotes over leerkrachten die Salafistische gedachten in de hoofden van hun leerlingen pompen en hun vrouwelijke collega’s discrimineren, buitelen over elkaar heen in de media.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk