Conferentie, Kenniscentrum

VVOJ2011 verslag: Creatief voor journalisten

Datum: 18 november 2011
Tijd: 14:00-15:15 uur
Aantal aanwezigen: ong. 40
Trainer: Karel van den Berg

Door Susan Mestrom

Journalist Karel van den Berg, eigenaar van de Mediapraktijk, vertelt over creatief denken. Tijdens redactievergaderingen komt er vaak geen goed idee uit. Maar wanneer je onder de douche staat bijvoorbeeld, dan juist wel.

Volgens Van den Berg komt dit omdat je tijdens een vergadering je helemaal focust op het verzinnen van ideeën.

‘Wanneer je gaat slapen, denkt je onderbewustzijn nog steeds na over het onderwerp en zo kom je vaak de volgende dag wel tot een goed idee. Creativiteit is het doorbreken van denkpatronen. Veel mensen zeggen dat ze geen tijd hebben om creatief te zijn, maar dit is een misverstand. Je moet er tijd voor maken.’

Voor creativiteit heb je vier dingen nodig. Je begint volgens Van den Berg met een startvraag. Deze bestaat uit twee eisen: het moet positief zijn en ambitieus. Je moet dus omschrijven wat je wilt en niet wat je niet wilt.

Ambitieus zijn, wil zeggen dat je moet denken buiten je denkpatroon, want daar begint je verbeelding. Na de startvraag moet je divergeren. Dit betekent dat je uit het wilde weg ideeën moet verzinnen.

Daarna komt het convergeren: de rijke oogst van ideeën selecteren, combineren en verbeteren. Als laatste kom je bij de oplossing. Het afspreken van wie wat doet en wanneer het af moet zijn.

De journalist laat tijdens zijn les een aantal filmpjes zien. Hij begint met een bewustwordingstest.

Je moet tellen hoe vaak de mensen in de witte shirtjes de bal overgooien. Iedereen is gericht op de mensen in de shirtjes en mist het feit dat er ook een beer tussen de spelers doorloopt.

‘Je bent zo gefocust op iets, waardoor je andere dingen uitsluit. Dit moet je dus zien te voorkomen wanneer je creatief aan het denken bent’, aldus Van den Berg.

Ook laat Van den Berg met een filmpje zien wat de kracht van woord en beeld is. In het filmpje zie je een blinde man die om geld bedelt.

Op een bord staat: ‘ik ben blind, help me alstublieft’. Hij krijgt niet veel geld, totdat er opeens een vrouw naar hem toekomt die het bordje pakt en er een nieuwe tekst opschrijft: ‘het is een mooie dag vandaag, maar ik kan het niet zien.’ Door andere woorden te gebruiken, lok je een reactie uit.

Er zijn achttien invalshoeken te bedenken bij een onderwerp, stelt Van den Berg. Het begint met de vijf w’s en de h. Wie allemaal, wat allemaal, waar allemaal, wanneer allemaal, waarom allemaal en hoe allemaal. Daarna beantwoordt je achter elke vraag wat er nog meer kan en wat niet of juist wel.

Van den Berg geeft de opdracht om ideeën te verzinnen bij het nieuwsfeit dat het kabinet oppert om sigaretten te verbieden in de auto.

Hij geeft hierbij de tip om vanzelfsprekendheden om te draaien. Dit kan helpen bij het vinden van goede ideeën.

‘Bijvoorbeeld bij de WK-finale tussen Nederland en Spanje. In plaats van voetbal kun je ook kijken hoe het zit tussen de twee landen bij bijvoorbeeld volleybal of een andere sport. Ook kun je kijken naar de twee verliezers van het WK in plaat

Gerelateerde artikelen

conferentie-1x

Claimen en framen, dat was het thema van de conferentie 2023. Wie claimt en framet stuurt de dialoog, zet thema’s op scherp en maakt andere geluiden vaak monddood. Hoe gaan we hier als onderzoeksjournalisten mee om? Hoe bewegen we ons in een wereld van wantrouwen? Daarover ging het onder meer tijdens twee succesvolle en verrijkende conferentiedagen op vrijdag 17 en zaterdag 18 november 2023 in Gent.

conferentie-1x

Eind 2013 ontvangt de gemeenteraad van Birmingham, Engeland – een merkwaardige anonieme brief waarin melding wordt gemaakt van een complot van Islamisten om openbare scholen in een achterstandswijk over te nemen. Het geheime plan had de codenaam Operation Trojan Horse. De brief wordt intern snel ontmaskerd als nep, maar veroorzaakt toch landelijke paniek als die in maart 2014 lekt naar de pers. Anekdotes over leerkrachten die Salafistische gedachten in de hoofden van hun leerlingen pompen en hun vrouwelijke collega’s discrimineren, buitelen over elkaar heen in de media.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk