Panelsessie: Creatieve Journalistiek (deel 1)
Datum en tijd: vrijdag 27 november, 14:00 uur
Spreker: Markus Geers
Tekst: Anneke Verbraeken
Hoe kies je een verrassende invalshoek voor je (saaie) onderwerp?
Deze vraag stond centraal in de panelsessies creatieve journalistiek 1 + 2 op vrijdagmiddag van Marcus Geers en Bart van Eldert (AD).
Deel 1: De theorie
Hoe vul je het zoveelste Kerstnummer? Hoe breng je nog iets origineels over de kredietcrisis? Volgens de Vlaamse creativiteitstrainer Marcus Geers, volstaat een simpele techniek om op aantrekkelijke nieuwe onderwerpideeën te komen en om saaie, voor de handliggende onderwerpen creatief in te vullen.
Echter, voor je de techniek kunt toepassen, moet je de eigen denkpatronen willen en kunnen doorbreken. Daarbij zitten de hersens in de weg want het brein is gek op patronen.
En dus moesten we tijdens de eerste panelsessie eerst anders leren kijken. Letterlijk een nieuwe kijk op de zaak krijgen, want op deze manier worden andere patronen ontdekt.
Zo liet Geers een groot vierkant zien, dat bij nadere beschouwing ontelbaar meer vierkantjes bevatte dan iedereen op het eerste gezicht had geteld.
Wij begonnen nieuwsgierig te worden naar de techniek, maar kregen eerst de theorie.
Doorbreek je eigen verwachtingspatroon, aannames en veronderstellingen was het motto: je moet er van overtuigd zijn dat er iets anders is, anders ga je er niet naar op zoek.
Dat is allemaal goed en wel, zo vond iemand, maar wanneer je een half uur hebt om een nieuwsbericht te tikken, dan ga je niet eerst even creatief met kurk doen. Maar volgens Geers kostte de nieuwe techniek na wat oefening maar zo’n tien minuten.
Een creatief proces bestaat uit ideeën genereren en keuzes maken, waarbij niet elke keuze direct een beslissing hoeft te zijn.
Volgens Geers levert de zoektocht naar nieuwe ideeën allereerst de traditionele oplossingen op. Daarna volgen de nonsensideeën en pas daarna komen de zinvolle ideeën.
Geers gaf als voorbeeld een literatuurbijlage van De Standaard. De journalist had de cursus van Geers gevolgd en wilde iets anders doen met het thema wiskunde. Hij kwam via internet terecht bij de Wiskundemeisjes, een wiskundedispuut in Leiden. Om niet op de gebaande paden terecht te komen, wilde hij dat de meisjes hem zouden interviewen over een vijftal boeken. Dat werkte niet. Uiteindelijk lazen ze allemaal de vijf boeken en namen de Wiskundemeisjes hem examen af over die boeken. Dat werd een zeer aardig artikel, waarbij de boeken op een heel andere manier werden besproken.
Of Geers voor de pauze alvast alstublieft een tipje van de technische sluier wilde oplichten? Er waren mensen die niet terugkwamen. Maar Geers ging koersvast verder met de theorie:
Creativiteit vereist een creatieve attitude. Die bestaat uit:
? Vertrouwen dat er altijd kansen zijn op iets nieuws
? Niet tevreden zijn met het vinden van één nieuw idee
? Het uitstellen van keuze en uitvoering: parkeer de gevonden ideeën, loop ze later nog een keer door op de haalbaarheid en maak dan een keuze.
Creativiteit vereist moed: je kunt worden neergesabeld door de anderen en je moet een idee durven vasthouden.
Creativiteit is ook een kwestie van training: hoe vaker je de techniek toepast, hoe makkelijker het gaat, hoe meer werkbare, onderscheidende en verrassende ideeën het oplevert.
De techniek kan worde toegepast door zowel redacties als 1-pitters.
Belangrijk is dat uiteindelijk gekozen wordt voor een onderwerp en uitvoering dat past bij het concept of format van het medium waarvoor het bestemd is: force to fit. De lezer/kijker/luisteraar is conservatief en wil wel verrast worden, maar niet al te veel.
Toch niet even een voorproefje van de techniek? Zo smeekte een aantal congresgangers bijna.
Maar nee. Geers weet hoe de perfecte cliffhanger eruitziet en sloot deel 1 af.
