Paneldiscussie: De crisisverslaggeving onder de loep
Datum en tijd: vrijdag 27 november, 15.45-17.00
Sprekers: Peter Thal Larsen (destijds banking editor van The Financial Times in Londen, nu commentator bij ThomsonReuters), Philip de Witt Wijnen (NRC Handelsblad, Amsterdam) en Jeroen Smit (freelance), die er een boek over schreef: De Prooi, inmiddels bekroond met De Loep (tekstuele producties)
Moderator: Dick van Eijk
Tekst: Jacqueline Wesselius
‘Economie gaat over mensen, niet over cijfers’, zegt Jeroen Smit (‘De Prooi’) tijdens de paneldiscussie over ‘crisisverslaggeving’, in casu de overnameperikelen van ABN Amro.
Dan is de discussie al een eind op dreef en hebben allerlei aspecten van deze verslaggeving de revue gepasseerd. Maar dat het om mensen draait, die fouten maken, zwakheden hebben, dat komt steeds terug. Zo konden de commissarissen van ABN Amro de indruk wekken te weten waarmee ze bezig zijn, terwijl ze in feite geen flauw benul hebben van de consequenties van hun beslissingen.
Dat is één van de lessen die dagbladjournalisten Peter Thal Larsen (destijds Financial Times, nu Thomson Reuters) en Philip de Witt Wijnen (NRC Handelsblad) uit de verslaggeving rond de overnameperikelen van ABN Amro getrokken hebben. ‘Het argument waarmee ze je de mond snoerden, was: de financiering is rond’, licht Philip de Witt Wijnen toe. Dat degenen die dat argument hanteerden, zelf ook niet snapten waar uiteindelijk het geld vandaan moest komen, werd pas achteraf pijnlijk duidelijk.
Zoals ook pas achteraf bleek, dat één niet-beantwoorde vraag wellicht harder en vaker gesteld had moeten worden: was een overname van ABN Amro überhaupt wel verstandig, of zelfs nuttig? ‘Maar’, merkt Peter Thal Larsen op, ‘niemand kon of wilde die vraag beantwoorden. Niemand zei: het is geen goed idee. Je kunt de vraag stellen, maar als er geen antwoord op komt, houdt het op.’
‘Shocking’, vindt één van de aanwezigen dat – eveneens in het licht van de kennis die we achteraf hebben. ‘Waarom heb je niet zelf een analyse geschreven om uit te leggen waarom overname geen goed idee was?’ Maar in de context van 2007 kwam dat bij niemand op.
Alle gesprekspartners gingen slechts op één vraag in: wat is beter, overname door Barclays of door het consortium (Royal Bank of Scotland of RBS, Fortis en Banco Santander)?
Andere opties kwamen nauwelijks ter sprake. De economische dagbladverslaggevers – hoezeer ze de adrenalinetoevoer van die dagelijkse druk ook waarderen:
‘Het houdt je scherp!’ – beseffen dat ze, in een periode waarin gebeurtenissen elkaar snel opvolgen en de concurrentie groot is, noch de tijd noch de afstand hebben om alle achtergronden te doorgronden.
Dat was juist wel het doel van Jeroen Smit (‘De Prooi’). Hij hoefde zich niet bezig te houden met de dagelijkse berichtgeving en had in het kader van zijn boek één vraag die hem bezighield: ‘Hoe komt het dat het bestuur van ABN Amro z’n greep op de bank is kwijtgeraakt?’
Voor zijn boek voerde Smit 133 gesprekken met 115 mensen. Geen van die gesprekken nam hij op: ‘Nooit!’ Daarentegen schroomt hij niet, zijn kennis te delen met zijn gesprekspartners:
‘Dan denken ze: o, als hij dat al weet, kan ik hem beter precies vertellen hoe het gegaan is.’ En uit de duizend pagina’s uitgewerkte interviews groeit langzaam de overtuiging: zó is het gebeurd.
‘Daarbij gaat het niet om de kwaliteit van de rekensommen of de strategie. Dingen gaan mis omdat mensen elkaar niet mogen.’
Het risico van zijn werkwijze is, geeft hij toe, dat de ‘waarheid’ die hij uit al het materiaal distilleert, toch niet klopt en het boek niet verkocht wordt.
‘Dan moet ik op zoek naar een baas. Maar intussen heb ik wel van het proces genoten.’
