Journalisten van verschillende Britse media verschenen woensdag voor een parlementscomité in Londen om zich tegen aantijgingen te verweren dat hun verslaggeving over de kredietcrisis de financiële problemen zou hebben aangewakkerd. Spelen media met hun berichtgeving – bedoeld of onbedoeld – een rol op het toneel? Een van de vele vragen voor het VVOJ Café, maandagavond 9 februari in Amsterdam.
Dagblad The Guardian deed verslag van de zitting en tekende uit de mond van de eigen columnist Simon Jenkins een opmerkelijke verdachtmaking op. De overheid zou via de media-berichtgeving de waarde van bankaandelen bewust hebben laten dalen, met het oog op het feit dat ze die banken zelf in handen wilde krijgen.
Gelekte informatie die door journalisten naar buiten werd gebracht moest de beurswaarde beïnvloeden, aldus Jenkins.
Hebben de media zich laten gebruiken?
BBC-redacteur Robert Peston, die een vooraanstaande rol speelde in de berichtgeving, gelooft niet in zo’n conspiracy theory. Zijn collega bij de Daily Mail denkt er net zo over.
Al kunnen beelden van rijen klanten voor de deur bij de begin 2008 genationaliseerde bank Northern Rock, de publieke onrust over de bank wel hebben versterkt.
Veel prominente media hebben de kredietcrisis pas laat opgepikt, zei de Britse journalist Nick Davies op 22 januari tijdens een discussiebijdrage voor het Katholiek Instituut voor Massamedia in Utrecht.
Negen maanden voordat de hypotheekbel barstte, berichtte The New York Times in een briljant verhaal over de problemen op de woningmarkt in Chicago. “Hoeveel kranten namen dat verhaal over?”, wierp hij op.
“None.”
Het is “unsexy”, betoogde Davies, auteur van het veelbesproken boek Flat Earth News. Veel media zagen er in het begin geen brood in de kredietproblemen in beeld te brengen, omdat het een saai onderwerp zou zijn.
“Er waren wel degelijk mensen die voorzagen wat er ging gebeuren, maar hun verhaal haalde de krant niet.”
Het afgelopen halfjaar is de crisis alomtegenwoordig. En vooral: de toon van crisis en ondergang overheerste in de berichtgeving, constateerde een opiniestuk in Trouw vorig najaar. Hebben journalisten inderdaad te weinig op hun eigen kompas gevaren en zich te veel laten leiden door de doemscenario’s van dekundigen?
Uitstekende reconstructies zijn er wel degelijk. Kwaliteitsmedia doen hun best om tussen de kruitdampen door het slagveld in kaart te brengen. We hoeven niet twintig jaar te wachten op geschiedschrijving. Het is misschien als met het oplossen van een moordzaak: je moet de feiten zoeken als de aanwijzingen nog warm zijn.
Tekst: Arno Kersten, 6 februari 2009
VVOJ Café, Kredietcrisis en kwaliteitsjournalistiek, maandag 9 februari 2009, Zaal Grand-Café-Restaurant 1eKlas Amsterdam Centraal Station, aanvang 20.00 uur, zaal open 19.30 uur. Meer info en aanmelden.
Lees ook:
Media maken de kredietcrisis alleen maar erger, NRC Handelsblad 16-10-2008
De media en de kredietcrisis, De Journalist 11-11-2008
