Een derde van de binnenlandberichten in vier Nederlandse dagbladen is geheel of gedeeltelijk gebaseerd op voorgeproduceerde informatie van persbureaus, andere media of pr-diensten. Dat concluderen wetenschappers van de Radboud Universiteit Nijmegen op basis van een verkennend onderzoek (pdf), dat woensdagmiddag in Utrecht is gepresenteerd tijdens een bijeenkomst van het Katholiek Instituut voor Massamedia. Het onderzoek vormt een Nederlandse tegehanger van een Brits onderzoek, vorig jaar gepubliceerd in het boek Flat Earth News.
De Nederlandse resultaten zijn onder meer gebaseerd op een analyse van 1054 binnenlandberichten uit het Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, de Volkskrant en De Gelderlander, over een periode van twee weken in oktober en november 2008. Daarnaast hebben de onderzoekers ingezoomd op 132 grotere nieuwsitems, verspreid over veertien onderwerp-thema’s.
Het onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van Brits onderzoek door de Universiteit van Cardiff. Die gegevens spelen een grote rol in het boek Flat Earth News, dat de journalist Nick Davies in februari 2008 uitbracht. Davies luidt de noodklok over het verval van Britse kwaliteitskranten, waarin ‘falsehood, distortion and propaganda’ eerder regel zijn dan uitzondering. Cruciaal is het gegeven dat journalisten door een aantal factoren veel minder tijd hebben te besteden aan hun berichtgeving dan twintig jaar geleden. Mede daardoor zijn kwaliteitsmedia volgens Davies minder in staat over de waarheid te berichten en verworden ze steeds meer tot doorgeefluik voor pr en propaganda.
De Nijmeegse onderzoekers kwamen tot beduidend meer ‘anonieme’ berichten in Nederland dan de Britse collega’s, maar minder artikelen waarin de hand van persbureaus of pr-diensten valt te herkennen. Bij het geringere aandeel van aanwijsbare pr-invloeden onthouden de onderzoekers zich van conclusies. “Misschien zijn die er niet, misschien zijn ze beter verborgen.”
Davies was aanwezig tijdens de presentatie in Utrecht en hield een key-note speech.
