AFTELLEN NAAR BRUSSEL 2008
Het was voor iedereen een experiment, zegt Joop Bouma (Trouw). Maar de grensoverschrijdende samenwerking tussen ervaren onderzoeksjournalisten in België, Denemarken en Nederland is niet onopgemerkt gebleven. Het resultaat: een serie publicaties over de farmaceutische industrie en een aantal wijze lessen.
31 Dagen tot de VVOJ Conferentie in Brussel op 21 en 22 november. Met een serie interviews blikken we vooruit op de workshops en trainingen. Aflevering 1: de panelsessie ‘Crossborder journalism, opportunities or problems?’
Tekst: Arno Kersten, 21 oktober 2008
Onder de vlag van Investigative Reporters Network Europe (IRENE) besloten drie journalisten internationaal onderzoek te doen naar de gevolgen van aangekondigde veranderingen in Europese regelgeving. ”De Europese Commissie heeft plannen om de farmaceutische industrie meer vrijheid te geven”, vertelt Joop Bouma, onderzoeksjournalist bij Trouw. “Dat zal betekenen dat ze direct contact gaan leggen met patiënten en je kunt er op wachten dat dit, geheel in de traditie van deze bedrijfstak, zal leiden tot misinformatie.’
De consequenties van die plannen in kaart brengen, vormde een mooi onderwerp voor een onderzoek dat zich over verschillende Europese landen uitstrekt. Vandaar dat Bouma, met zijn lange staat van dienst en een waslijst aan onderzoeksverhalen dé kenner van de Nederlandse farmaceutische wereld, werd aangezocht de IRENE-geledingen te versterken. Hij sloeg de handen ineen met twee gelauwerde collega’s. Vanuit België begon Marleen Teugels (winnaar van de VVOJ Prijs 2007) te spitten, in Denemarken dook Brigitte Alfter (winnaar van de IRE-prijs in 2006) op het onderzoek.
Het resultaat is in Denemarken gepubliceerd, en verscheen de afgelopen tijd in wekelijkse afleveringen in Trouw en Knack. “Echt breaking news hebben we niet”, zegt Bouma. “Maar het is beslist de moeite waard geweest. En het is voor het eerst dat we interne documenten van de industrie publiceren.” Het complete publicatiedossier, inclusief alle artikelen, vind je bij het Fonds Pascal Decroos en bij IRENE.
De voordelen van zo’n internationale samenwerking zijn evident, aldus Bouma. “Je kunt een verhaal veel breder neerzetten. Wat zich in het ene land voordoet, komt ook in een ander land voor. Dat kun je laten zien, waardoor het veel meer impact heeft. Wat ik op zich wel wist, maar wat nog eens werd bevestigd: in België gaat de geneesmiddelenindustrie verder dan in andere landen.”
Ook op praktisch vlak zijn er voor de hand liggende voordelen. “Je kunt het werk verdelen”, aldus Bouma. “Terwijl de een met de geneesmiddelenindustrie gaat praten, kan de ander zich op andere bronnen richten.”
Met de praktische kanten van zo’n samenwerking hebben Bouma en zijn collega’s “leerzame ervaring” opgedaan. “Het was voor ons allemaal een experiment. Hoe overleg je, hoe wissel je gegevens uit, wie gaat het schrijven, wat zijn de valkuilen? We hebben veel met Skype en per mail gedaan, maar we hebben ook gebeld. Daarnaast is het heel belangrijk om elkaar ook regelmatig te zien, heb ik ervaren. En je moet iemand hebben die de coördinatie op zich neemt, ook bij een groepje van maar drie mensen. Je moet goede afspraken maken.”
Neem nou de publicatie zelf. “Marleen werkt als freelancer voor een weekblad, Brigitte publiceert als freelancer in een maandblad, ik ben in loondienst bij een dagblad. Het streven was natuurlijk om gelijktijdig te publiceren. Vanwege die verschillende frequenties lukte dat niet helemaal, maar zo erg is dat ook weer niet niet. We zitten elkaar niet echt in de weg, omdat we in verschillende landen publiceren.”
De samenwerking heeft nog een aardige bijkomstigheid met zich meegebracht, lacht farma-kenner Bouma. “Ik heb er twee collega’s bijgekregen die sinds dit project zijn aangestoken door de farma-bug, zoals Brigitte het noemt. Ik sluit niet uit dat er in de toekomst nog wel meer verhalen zullen volgen.”
Links:
Farma-dossier IRENE
Farma-dossier Fonds Pascal Decroos
EUobserver
